ساير مهره‌هاى پايين گردن، بزرگ و بسيار عريض آفريده نشده‌اند، بلكه پايه‌هاى آنها بلندتر [1] و رباطهاى آن، روانتر قرار داده شده است.

محل‌هاى خروجى عصب چنان كه پيش از اين گفتيم از بين مهره‌هاى گردن به صورت مشترك بين دو مهره در نظر گرفته شده، زيرا يك مهره گردنى به علت كوچكى و نازكى بدنه و نيز فراخى كانال نخاعى آن، به تنهايى تحمل سوراخ (بين مهره‌اى) را ندارد، مگر مهره‌هاى خاصى از آن كه استثنا مى‌كنيم و درباره وضعيت آنها توضيح خواهيم داد.

اكنون مى‌گويم: مهره‌هاى گردن هفت عدد است، اين اندازه از نظر عدد و طول در مدار اعتدال قرار دارد، براى مهره‌هاى گردن به استثناى مهره اول تمام زايده‌هاى يازده گانه ياد شده، يعنى يك زايده خارى در خلف مهره، و دو بال (زايده عرضى) و چهار زايده مفصلى بالارو در بخش فوقانى و چهار زايده مفصلى پايين رو در بخش تحتانى و هر بال داراى دو شاخك مى‌باشد و حلقه خروجى عصب در ميانه دو مهره قرار دارد، البته براى مهره اول و دوم گردن خصوصياتى است كه براى ديگر مهره‌ها نيست.

بايد بدانيد كه حركت سر به سمت راست و چپ به وسيله مفصل بين سر [2] و مهره نخست گردن ايجاد مى‌گردد و حركت سر به سمت جلو و عقب به وسيله مفصل بين سر و مهره دومين گردن ايجاد مى‌گردد.

(مفاصل گردن)

در ابتدا بايد درباره اوّلين مفصل (بين سر و مهره اول گردن) سخن بگوييم.

مى‌گوييم: روى دو زايده بالاروى مهره اول از دو طرف (چپ و راست) به سمت بالا دو گودى آفريده شده كه دو برآمدگى از استخوان سر در آن فرو رفته است، [3] هرگاه يكى از

[1] در رويش گاه زايده عميق‌تر فرو رفته تا كوچكى بدنه بيرونى زايده را جبران نمايد.

[2] با استخوان پس سر (اكسى پيتال-Occipital ( مفصل شده است.

[3] دو زايده بسيار كوچك كه از دو استخوان گيجگاهى سر روييده است. (شرح جيلانى، ص 216) درباره مفاصل مهره‌ها در آناتومى مى‌گويند: ... مفصل استخوان پس سر با اطلس، از طرف استخوان پس سر دو برآمدگى استخوانى شبيه دو پاشنه (مانندu ( و در استخوان اطلس (مهره اول) دو حفره كوچك شبيه انگشتانه به نام «كاويته گل نوئيد-Glenoide به نقل از كتاب قرآن و دانش پزشكى، دكتر ملائك، ص 218.