عربى داخل آن ميشد بهمان خط بنويسند و اگرچه از آن نوشته‌ها چيزى بما نرسيده ولى در وقوع و جريان اين امر طبيعى ساده ظاهرا ترديد نمى‌توان كرد.

پيشرفت شعر فارسى عروضى در دولت صفّاريان و مخصوصا سامانيان‌ [1] و ترتيب شاهنامه‌هاى منظوم و منثور [2]

[1] - نظامى عروضى سمرقندى از ديوان شعر حكيم حنظله بادغيسى (متوفى بسال 219 يا 220 هجرى) شاعر آل طاهر ذكرى كرده (چهار مقاله ص 26) و محمد عوفى در دو مجلد كتاب لباب الالباب از بيست و هشت تن از شاعران عهد سامانى نام برده و نمونه‌اى از اشعار آنان را آورده است. شعر فارسى درى در نيمه دوم قرن سوم و اوايل قرن چهارم در وصف اوضاع و احوال مختلف طبيعى و بيان كيفيات نفسانى و اخلاقى و اجتماعى و ايراد پند و اندرز و شرح قصه و داستان بپايه‌اى رسيد كه قوّت تعبير و رسم لطايف و دقايق و در عين حال زيبائى الفاظ و سادگى و روانى توأم با واقع‌بينى آن موجب اعجاب و شگفتى است. از حيث مقدار عوفى (ايضا ج 2 ص 7) درباره اشعار استاد ابو عبد اللّه جعفر بن محمد رودكى سمرقندى (متوفى بسال 329 هجرى) گويد: «و چنين گويند، و العهدة على الراوى، كه اشعار او صد دفتر برآمده است ...» و استاد ابو محمد بن محمد رشيدى سمرقندى اشعار او را يك ميليون و سيصد هزار بيت شمرده است (!):

(ايضا).

[2] - مانند منظومه (مفقود) مسعودى مروزى كه مدتى پيش از 355 هجرى بنظم درآمده بود و شاهنامه نثر (مفقود) ابو المؤيد بلخى (رش: مقاله علامه تقى‌زاده، كاوه سال پنجم شماره دوم ص 7- 9؛ هزاره فردوسى مقاله علامه تقى‌زاده ص 51 53 و مقاله مرحوم علّامه قزوينى ص 125- 126. اين كتاب لااقل تا زمان تأليف تاريخ طبرستان ابن اسفنديار (613 هجرى) باقى بود. و شاهنامه (مفقود) ابو على محمد بن احمد بلخى شاعر (رش: علّامه تقى‌زاده، شاهنامه و فردوسى، در هزاره فردوسى ص 53- 54؛ علّامه قزوينى، بيست مقاله ج 2 ص 6) و شاهنامه نثر (مفقود) ابو منصورى (منسوب بابو منصور محمد بن عبد الرزاق طوسى متوفى بسال 351 هجرى كه ابو منصور معمرى دستور او بفرمان وى آن را گرد آورد. رش: مقدمه قديم‌