اسم الکتاب : النجاة المؤلف : ابن سينا الجزء : 0 صفحة : 89
او در تحصيل (ص 817، ص 592 ترجمه) از او بدينگونه ستوده است: «و قد
يصح ان يوجد لشخص فطرة عقله الهيولانى قريبة من العقل بالملكة يدرك المعقولات بحدس
غنى عن الفكرة الطويلة و التعلم و قد شاهدنا من هذه حاله و هو مصنف هذه الكتب، فقد
نال العلوم الحكمية فى عنفوان شبابه فى مدة يسيرة على تشتت العلم فى ذلك الوقت و
لو كانت هذه العلوم مرتبة هذا الترتيب لكان ادراكه لها فى تلك المدة معجزة و قد
يدلك على صحة ذلك الموجود من تصنيفاته فى السن الذي ذكرنا ببلاده و حيث كان منشاه»
كه فارسى كهن آن چنين است: «و درست بود كه مر شخصى را فطرت عقل هيولانى قريب بود
به عقل ملكه و او معقولات را ادراك كند به حدس غنى از فكرت طويل و تعلم و ما اين
حال ديدهايم از مصنف اين كتابها در عنفوان شباب در مدتى اندك با تشتت علم، در ان
وقت حظى عجيب داشت از جمله علوم، تا بدان حد كه اگر در ان وقت آن علوم اين ترتيب
بودى كه اكنون است، ادراك او در اين مدت اندك چيزى بس بديع بود. و دليل بر اين سخن
تصنيفهاى او است، آنچه مشهور است و آنچه مخزون است در بلاد او كه كسانى كه آن
كتابها در دست ايشان است ضنتى كنند به آن هر چه تمامتر».
آنچه بهمنيار در اينجا آورده است انگار كه سخن استادش در دانشنامه را
در طبيعيات در «پيدا كردن حال نفسهاى قوى» (ص 144) به عربى درآورده است.
او مىگويد: «ماكس را ديديم كه ... و را به بسيار خواندن كتابها رنج
نبايستى بردن و اين كس را به هيجده سالگى يا نوزده سالگى علوم حكمت ... معقول شد
چنان كه ديگرى چون خويشتن نديد بس از ان سپس سالها بماند و چيزى بيشتر نيفزود بر
ان حال اول و دانند كه هر يكى از اين علمها سالها خواهد به آموختن» من در گفتارم
«نكتههايى در سرگذشت ابن سينا و داستان سرگذشت» در فرهنگ ايران زمين (2: 69- 73)
آنچه در نوشتههاى ابن سينا و ديگران درباره سرآمد بودن او آمده است آوردهام.
2- فقيه ابو عبيد جوزجانى گزارنده حي بن يقظان و رساله قدر هر دو به
فارسى كه ابن سينا بدو نامهاى نوشته و رساله الانتقاد وى براى او است (مهدوى 16 و
34).
3- ابو عبد الله معصومى درگذشته نزديك سال 450 كه استاد رساله عشق را
براى او ساخته است و او در پاسخ به پرسشهاى بيرونى دستى داشته است
اسم الکتاب : النجاة المؤلف : ابن سينا الجزء : 0 صفحة : 89