4- اثبات الجواهر الأول الروحانية و الجواهر الروحانية الثانية 5- تسخير الجواهر الجسمانية للجواهر الروحانية ... و ان الشرفيه ليس بمحض سپس گفته است كه شاخه‌هاى آن «وحى و جوهر روحانى» و «معاد» و «معاد جسمانى» است. آنگاه گفته است كه حكمت با شرع هيچ ناسازگارى ندارد. (ص 105 و 112 و 114 و 115 و 118 تسع رسائل) ارسطو در دفتر پنجم متافيزيك بنام دلتا يا دال در سى فصل از چندين واژه فلسفى سخن داشته و آنها را روشن ساخته است و اين دفتر به جاى فرهنگ نامه متافيزيك مى‌باشد. اينك آنها را در اينجا بر مى‌شمرم و جاى آنها را در دفترهاى ديگر ياد مى‌كنم 1- ابتداء يا مبدءPrincipe( ترجمه تريكو) الهى شفاء ص 27 چاپ دوم- تفسير ما بعد الطبيعة ابن رشد 423- تلخيص ما بعد الطبيعة او چاپ هند 33) 2- سبب، علت‌Cause )شفاء 257، تفسير 481- تلخيص 32) 3- اسطقس‌Element )تفسير 497، تلخيص 36) در تلخيص (32* از هيولى هم گفتگو شده است.

4- طبيعت‌Nature )تفسير 505، تلخيص 34) 5- اضطرارNecessair )شفاء 25 و 25، تفسير مضطر، تلخيص 34) 6- واحدUn )شفاء 27 و 97 و 104 و 136، تفسير 523، تلخيص 18) 7- هويةEtre )شفاء 303، تفسير 552، تلخيص 11) 8- جوهرSubstance )شفاء 25 و 57، تفسير 563، تلخيص 12) در شفاء (55 و 29) و در تلخيص (9 و 17) از موجود و شى‌ء ياد شده است.

9- هو هو، مقابل، غير، خلاف‌Meme ,Autre ,different ,Semblable )شفاء 303، تلخيص 24 و 26) در تفسير ابن رشد اينجا در متن و شرح هر دو افتادگى دارد (ص 567) 10- متقابلات،Oppose ,Contrair ,Alterite ,Specifique )تلخيص 25) در تفسير ابن رشد اينجا افتاده است 11- متقدم و متأخر، قبل و بعدAnterieur ,Posterieur )شفاء 26 و 163 متقدم و متأخر، تفسير 567 قبل و بعد، تلخيص 31) 12- قوه و فعل‌Puissance ,Capable ,Impuissance incapabla