اسم الکتاب : توضيح المسائل (فارسي) المؤلف : خوئی، سيد ابوالقاسم الجزء : 1 صفحة : 349
احكام ارث (مسألة 2737 ) - كسانى كه به واسط خويشى ارث
مىبرند سه دسته هستند: دست اول: پدر و مادر و اولاد ميت است و با نبودن
اولاد، اولاد اولاد هر چه پائين روند هر كدام آنان كه به ميت نزديكتر است
ارث مىبرد و تا يك نفر از اين دسته هست دست دوم ارث نمىبرند. دست دوم: جد
يعنى پدر بزرگ و جده يعنى مادر بزرگ و خواهر و برادر است و با نبودن برادر
و خواهر، اولاد ايشان هر كدام آنان كه به ميّت نزديكتر است ارث مىبرد و
تا يك نفر از اين دسته هست دست سوم ارث نمىبرند. دست سوم: عمو و عمه و
دايى و خاله و اولاد آنان است و تا يك نفر از عموها و عمهها و دايىها و
خالههاى ميّت زندهاند اولاد آنان ارث نمىبرند، ولى اگر ميّت عموى پدرى و
پسر عموى پدر و مادرى داشته باشد، ارث به پسر عموى پدر و مادرى مىرسد و
عموى پدرى ارث نمىبرد. (مسألة 2738 ) - اگر عمو و عمه و دايى و خال خود
ميّت و اولاد آنان و اولاد اولاد آنان نباشند، عمو و عمه و دايى و خال پدر و
مادر ميّت ارث مىبرند. و اگر اينها نباشند، اولادشان ارث مىبرند و اگر
اينها هم نباشند، عمو و عمه و دايى و خاله جد و جده ميت ارث مىبرند، و اگر
اينها هم نباشند، اولادشان ارث مىبرند. (مسألة 2739 ) - زن و شوهر به تفصيلى كه بعداً گفته مىشود، از يكديگر ارث مىبرند.
ارث دست اول (مسألة 2740 ) - اگر وارث ميّت فقط يك نفر از دست
اول باشد، مثلاً پدر يا مادر يا يك پسر يا يك دختر باشد، همه مال ميّت به
او مىرسد. و اگر پسر و دختر باشند، مال را طورى قسمت مىكنند كه هر پسر دو
برابر دختر ببرد. (مسألة 2741 ) - اگر وارث ميّت فقط پدر و مادر او
باشند، مال سه قسمت مىشود، دو قسمت آن را پدر و يك قسمت را مادر مىبرد،
ولى اگر ميّت دو برادر يا چهار خواهر يا يك برادر و دو خواهر داشته باشد كه
همة آنان مسلمان و آزاد و پدرى باشند يعنى پدر آنان با پدر ميّت يكى باشد،
خواه مادرشان هم با مادر ميّت يكى باشد يا نه، اگرچه تا ميّت پدر و مادر
دارد اينها ارث نمىبرند، اما به واسطة بودن اينها مادر شش يك مال را
مىبرد و بقيه را به پدر مىدهند. (مسألة 2742 ) - اگر وارث ميّت فقط پدر و مادر و
يك دختر باشد، چنانچه ميّت دو برادر يا چهار خواهر يا يك برادر و دو خواهر
پدرى نداشته باشد، مال را پنج قسمت مىكنند، پدر و مادر، هر كدام يك قسمت و
دختر سه قسمت آن را مىبرد. و اگر دو برادر يا چهار خواهر يا يك برادر و
دو خواهر پدرى داشته باشد، مشهور اين است مال را شش قسمت مىكنند، پدر و
مادر، هر كدام يك قسمت، و دختر سه قسمت مىبرد، و يك قسمت باقىمانده را
چهار قسمت مىكنند، يك قسمت را به پدر و سه قسمت را به دختر ميدهند. و در
نتيجه مال ميت را 24 قسمت كنند 15 قسمت
آن را به دختر و پنج قسمت آن را به پدر و چهار قسمت آن را به مادر مىدهند
ولكن اين حكم محل اشكال است و بعيد نيست كه در اين صورت نيز پنج قسمت
كنند. (مسألة 2743 ) - اگر وارث ميت فقط پدر و مادر و يك پسر باشد، مال را شش قسمت مىكنند، پدر و مادر هر كدام يك
اسم الکتاب : توضيح المسائل (فارسي) المؤلف : خوئی، سيد ابوالقاسم الجزء : 1 صفحة : 349