اسم الکتاب : هدايتگران راه نور المؤلف : مدرسى، سيد محمد تقى الجزء : 1 صفحة : 112
على عليه السلام خواسته او را نپذيرفت. آنگاه ابوسفيان با برخى از
عناصر خط دوّم كه ميانهروتر قلمداد مىشدند، همسو گشت. زيرا على عليه السلام در
راه خداوند بسيار سختگير و انعطافناپذير بود.
در برخى از مدارك و متون تاريخى آمده است كه ابوسفيان پس از وفات
رسول اكرم صلى الله عليه و آله به نزد على رفت و آنحضرت را به گرفتن حقوقش تشويق
كرد و به او قول داد كه شهر را از اسب و سوار پر كند، امّا على عليه السلام با
قاطعيّت پيشنهاد او را رد كرد و خطبه پر مغزى ايراد نمود كه در آن مردم را به
گرايش به آخرت تشويق كرد و از تمايل به دنيا برحذر داشت. آنحضرت در مطلع اين خطبه
مىفرمايد:
«اى مردم! امواج فتنهها را با كشتيهاى نجات بشكافيد و از طريق
دشمنى و مخالفت باز گرديد و تاجهاى فخر فروشى را بر زمين نهيد. آن كس كه با بال و
پر قيام مىكند، رستگار است و آن كس كه تسليم شده راحت و آسوده است. اين (دنيا يا
خلافت) آبى است بد بوى و لقمهاى است كه در گلوى خورندهاش گير مىكند و آن كس كه
ميوه را كال بچيند همچون كشاورزى است كه در زمين ديگرى به كشت و كار پردازد. پس
اگر سخنى بر زبان آورم، گويند بر حكومت حرص مىورزد و اگر خاموش بنشينم گويند از
مرگ بيمناك شده است». [1]
بدينگونه خط دوّم و خطى كه رهبران آن توانستند با خليفه اوّل بيعت
كنند، چيرگى يافتند. فرماندهان ارتش مسلمانان هم غالباً با اين خط متفق و هماهنگ
بودند. در توان ماست كه پيروزى اين خط را به عنوان پيروزى جناح نظامى تفسير كنيم.
اگرچه على عليه السلام خود يكى از برجستهترين فرماندهان نظامى در آن روزگار به
شمار مىرفت و پرچم اسلام را در اكثر ميدانها بر دوش مىكشيد،