منحصر شود و يك گنجشك در دست را بهتر از ده گنجشك بر درخت بپندارد، عادت تنبلى، خاموشى و تسليم پذيرى، نيروى او را به ضعف مى‌كشاند و او را از رويارويى با مشكلات باز مى‌دارد و در نتيجه مانع از آن مى‌شود كه به بلند پروازيهاى مادّى و معنوى خويش دست يابد.

و بر اين اساس امام پرهيزكاران على عليه السلام است كه مى‌فرمايد: «بنده خدا به نعمتى دست نمى‌يابد، مگر آن كه نعمت ديگرى را از كف نهد.» [1]

بدون ترديد آن كه خواهان آينده خويش است ناگزير بايد از پاره‌اى لذّات امروز خود چشم بپوشد و خود را براى گذر از اين گردنه دشوار، كه همان دوستى دنيا و غفلت از آخرت است، آماده سازد. اين امر تنها به اشخاص اختصاص ندارد، بلكه بر امّت نيز باز تابانده مى‌شود. پس هر امّتى كه با چشم‌پوشى از آينده و بدون تلاش براى رسيدن به پيشرفت مدنى، توجّه خود را در چارچوب محدودى منحصر سازد، نَه تنها خيلى زود از كاروان تمدّن باز مى‌ماند، بلكه اين بى‌تفاوتى و تسليم پذيرى او را به واپس گرايى مى‌كشاند و در نتيجه، دستخوش نابوديش مى‌سازد.

عقل مى‌تواند از اين گردنه‌ها بگذرد و قرآن كريم از طريق آيات كريمه خود كه به آدمى ياد آورى مى‌كند كه بيهوده آفريده نشده، بر نور عقل او مى‌افزايد:

أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثاً... [2]

«آيا گمان كرده‌ايد كه ما شما را بيهوده آفريديم‌...»

و به ياد او مى‌آورَد كه براى بقاء و حيات خلق شده است:

وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَلَلدَّارُ الآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ‌ [3].

«زندگى دنيا جز لهو و لعب نيست و هر آينه سراى آخرت براى كسانى كه پرهيز