در حالى كه اگر چنگ درزدن به ريسمان خداوندى را كنار نهد، مفهوم چيرگى و قدرت و اراده الهى را درنيابد، و اين حقيقت را به كمال در نخواهد يافت و به دام شيطان گرفتار خواهد شد و بنده، مملوكى خواهد گشت كه شيطان او را به هر كجا كه مى‌خواهد مى‌كشد، پس هرگاه او را ترساند، در برابر ترس او تسليم مى‌شود، و هرگاه او را با طمعى فريفت در دام او گرفتار مى‌آيد، زيرا پناهگاهى نمى‌يابد كه در آن پناه گيرد يا جايگاه مطمئنّى پيدا نمى‌كند كه بدان اعتماد كند.

دو- همانا مؤمن، هنگام توكّل بر خدا عاقبتى جز خير براى خود نمى‌بيند، زيرا (در رويارويى با دشمنان) يا به شهادت مى‌رسد و يا به گشايش و پيروزى دست مى‌يازد. خداوند مى‌فرمايد:

... وَمَا عِندَ اللَّهِ خَيْرٌ وَأَبْقَى‌ لِلَّذِينَ آمَنُوا وَعَلَى‌ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ‌ [1].

«... و آنچه در نزد خداست براى آنان كه ايمان آورده‌اند و بر پروردگارشان توكّل مى‌كنند بهتر و پاينده‌تر است.»

بدين ترتيب ايمان مؤمن به اين كه خدا حتّى پس از مرگ، پروردگار اوست موجب توكّل او مى‌گردد.

سه- رشد ويژگىِ شكيبايى نزد مؤمن از ديگر كرانه‌هاى توكّل است، زيرا او مى‌داند كه خداوند پاداش نيكوكاران را تباه نمى‌كند. و اين كه دير يا زود، پيروزى را براى بندگانش رقم مى‌زند، پس ديگر بى‌تابى چرا؟

الف- خداوند مى‌فرمايد:

الَّذِينَ صَبَرُوا وَعَلَى‌ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ‌ [2].

«آنان كه صبر پيشه كردند و بر پروردگارشان توكّل مى‌كنند.»

ب- آيه زير به يكى از نمونه‌هاى توكّل بر خدا در يكى از جنگهاى مؤمنان در برابر دشمنان اشاره دارد:

لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ فِي مَوَاطِنَ كَثِيرَةٍوَيَوْمَ حُنَيْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْكُمْ شَيْئاً