اين از آن روست كه وقتى گشايش به تأخير مى‌افتد شيطان در دل انسان، وسوسه ايجاد مى‌كند تا پيش خود بگويد پس كجاست اين يارىِ خداوندى. دراين هنگام، مؤمن بايد شكيب ورزد و از خداوند سبحان طلب آمرزش كند. استغفار مؤمنان هنگام رويارويى با دشمنان به چند دليل است:

يك- زيرا گناهان، خود موجب شكست مى‌شوند.

دو- زيرا اصلاح خود، وسيله‌اى است براى اصلاح جامعه و در نتيجه ابزارى است براى پيروزى. خداوند مى‌فرمايد:

وَمَا كَانَ قَوْلَهُمْ إِلَّا أَنْ قَالُوا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا... [1].

«سخنشان جز اين نبود كه مى‌گفتند: اى پروردگار ما! گناهان ما را و زياده رويهاى ما را در كارها بيامرز.»

ب- حتّى پس از پيروزى آشكار، مؤمنان، خويشتن خويش و ضرورت پاكسازىِ خويش را فراموش نمى‌كنند، امّا ديگران به غرورى ناشى از پيروزى گرفتار مى‌آيند كه موجب مى‌شود فضيلتهاى ايشان از دست برود و آنها را به انسانهايى درنده خوى بدل كند.

اينك در سوره نصر، تدبّر كنيم كه خداوند مى‌فرمايد:

إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ* وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجاً* فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّاباً [2].

«چون يارى خدا و پيروزى فراز آيد* و مردم را بينى كه فوج فوج به دين خدا درمى‌آيند* پس به ستايش پروردگارت تسبيح گوى و از او آمرزش بخواه كه او توبه پذيراست.»

بدين ترتيب خداوند، هنگامى كه فتح و گشايش الهى رخ مى‌دهد دستور استغفار مى‌دهد.

پنجم- استغفار و توبه:

الف- اين كافى نيست كه انسان از خدايش، تنها به خاطر تقصيرهاى گذشته،