4- وَ الْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَ عَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَ كِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ لَا تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا وُسْعَهَا لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَ لَا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ وَ عَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذلِكَ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَنْ تَرَاضٍ مِنْهُمَا وَ تَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا وَ إِنْ أَرَدْتُمْ أَنْ تَسْتَرْضِعُوا أَوْلَادَكُمْ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِذَا سَلَّمْتُمْ مَا آتَيْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ [1].

«مادران، فرزندان خود را دو سال تمام، شير مى دهند «اين» براى كسى است كه بخواهد دوران شيرخوارگى را تكميل كند. بر آن كس كه فرزند براى او متولد شده، «پدر»، لازم است خوراك وپوشاك مادر را بطور شايسته «در مدت شيردادن بپردازد؛ حتى اگر طلاق گرفته باشد.» هيچكس موظف به بيش از مقدار توانايى خود نيست. نه مادر «به خاطر اختلاف با پدر» حق ضرر زدن به كودك را دارد، ونه پدر. وبر وارث نيز لازم است اين كار را انجام دهد «هزينة مادر را در دوران شير خوارگى تأمين نمايد». واگر آن دو، با رضايت يكديگر ومشورت، بخواهند كودك را «زودتر» از شير بازگيرند، گناهى بر آن ها نيست. واگر «با عدم موافقت مادر» خواستيد دايه اى براى فرزندان خود بگيريد، گناهى بر شما نيست؛ به شرط اينكه حق گذشتة مادر را بطور شايسته بپردازيد. واز «مخالفت فرمان» خدا بپرهيزيد؛ وبدانيد كه خدا، به آنچه انجام مى دهيد، بيناست.»

معاشرت به معروف كدام است؟

شايد اين آيه، كه در سياق آياتى آمده كه پيوند سالم زن وشوهر را سامان مى‌دهد، از اين رو باشد كه نمونه‌هايى را براى اين پيوند عالى بيان كند كه در آيه‌هاى پيش آن را مشخص كرده، خداوند مى‌فرمايد: فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ‌ [2] «يا به طور صحيحى زن ها را نگاه داريد «وآشتى كنيد» ويا بطرز پسنديده اى آنها را رها سازيد؛» واين سخن‌پروردگار كه:

إِذَا تَرَاضَوْا بَيْنَهُمْ بِالْمَعْرُوفِ‌ [3] «اگر در ميان آنان، بطرز پسنديده اى تراضى برقرار گردد.» و إِلَّا أَنْ تَقُولُوا قَوْلًا مَعْرُوفاً [4] «مگر اينكه به طرز پسنديده اى «بطور كنايه» اظهار كنيد.»