احكام مساقات‌

نخست: بنابر اقوى بستن قرارداد مساقات بر درختان بى ميوه‌اى همچون درخت حنا كه از برگ آن استفاده مى‌شود، جايز است.

دوم: مى‌توان بر درختانى كه با آب باران آبيارى مى‌شوند ويا از راه ريشه‌هاى نيرومندشان آب را از اعماق زمين به دست مى‌آورند ونيازى به آبيارى ندارند، درصورتى كه نيازمند ديگر مراحل داشت يعنى دادن كود، سمپاشى، هرس ومانند اينها باشند، قرارداد مساقات منعقد ساخت.

سوم: انعقاد قرارداد مساقات بر نهال هاى كاشته شده‌اى كه هنوز به مرحله ميوه دادن نرسيده‌اند وچند سال طول مى‌كشد تا به اين مرحله برسند، جايز است، به شرط اينكه زمان تعيين شده در قرارداد تا وقتى باشد كه آن نهالها به ميوه دادن مى‌رسند.

چهارم: قبلًا گفته شد كه انعقاد مساقات، بر نهالهاى كاشته نشده، صحيح نيست، ولى مى‌توان كاشتن اينگونه نهالها را در ضمن عقد مساقات بر درختان ونخلهاى‌كاشته شده قرار داد.

به عنوان نمونه اگر بر درختان باغستانى مشتمل بر صدها درخت ميوه ويا نخلهاى خرما، قرارداد مساقاتى منعقد شود، ودر ضمن آن از عامل مساقات خواسته شود كه به كاشت چند نهال اضافى ديگر نيز مبادرت ورزد، اشكالى در بين‌نخواهد بود.

پنجم: قرارداد مساقات باطل نمى‌شود مگر به دلايلى كه پيش از اين در بخش قرارداد مزارعه گفته شد.

ششم: برخى از فقهاى ارجمند گفته اند كه در مساقات كارهايى كه هر ساله بايد تكرار شوند مانند آبيارى، كود دهى، هرس كردن درختان، آماده ساختن وشخم زدن زمين، از بين بردن علفهاى هرز ومانند اينها، بر عهده عامل مساقات وديگر كارهايى كه معمولًا هر سال تكرار نمى‌شوند، مانند حفر چاه، حفر نهر آب، ديواركشى ومانند اينها، بر عهده صاحب درختان ونخلها مى‌باشند، ولى دليلى برضرورت اين امر در دست نيست، بلكه بنابر اقوى بايد عرف را كه در زمانها ومكانهاى گوناگون، متغير است، مبنا قراردهيم، اما در صورتى كه عرف تكليف برخى از كارها را مشخص نكرده باشد، بايد