فرق «قريه» و «بلد»

در باره‌ى تعبير «قريه» كه به جاى «بلد» در آيه‌ى‌ «وَ اضْرِبْ لَهُمْ مَثَلًا اصْحابَ الْقَرْيَةٍ» استفاده شده است، گفته‌اند:

آية الله العظمى السيد محمد تقي المدرسي(دام ظله)، يس اسماى حسناى الهى - قم، چاپ: اول، 1389.

يس اسماى حسناى الهى ؛ ص103

فرهنگ قرآن مراد از «قريه» نقاطِ ظالم‌نشين و مشكل‌دار است و منظور از «بَلَد» اماكن امن و داراى حاكم عادل است. البتّه به «مكّه» در لسان قرآن، «امّ‌القرى» اطلاق مى‌شود؛ در حالى كه «بلد امين» است؛ هرچند «امّ» بودن، به اين شهر رفعت شأن مى‌بخشد.

نيز تعبير حضرت حق اين است كه: «إِذْ جَاءَهَا الْمُرْسَلُونَ».

هنگامى كه فرستادگان خدا به سوى قريه آمدند.

و نفرموده: إِذْ جاءَهُم؛ هنگامى كه به سوى ساكنان قريه آمدند.

با آنكه فرستادگان مزبور، مأموريّتشان متعلّق به ساكنان قريه بود و نه خود قريه. چون هدف، در خصوص همه‌ى افراد قريه فراگير بود، بلاغت كلام مى‌طلبد كه نام قريه آورده شود. اگر كسى بخواهد بگويد: من تمام اهل قريه را ديدم، تعبير مى‌كند: رَأَيْتُ الْقَريَةَ. چون اگر بگويد: رَأَيْتُ اصْحابَ الْقَريَةِ. اين معنى را مى‌دهد كه بعضى از اصحاب قريه را ديده و بعضى را نديده است.

براى مثال: اگر سخن از بروز اتّفاق نحسى در روز دوشنبه باشد، هرگز به اين معنا نيست كه در آن روز هيچ كار خوبى صورت نگرفته است. امّا اگر مانند اين آيه‌ى قرآنى تعبير شود: «فِي يَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ» [1] معنايش اين است كه در آن روز هيچ كار خوبى صورت نگرفته است.

در آيه‌ى مورد نظر از سوره‌ى مباركه‌ى (يس)، نسبت كلام به «قريه» و نه «اهل آن» باعث شمول كلام مى‌شود.