مى‌آورد،/ 519 و بايسته است كه اين انحراف نفس با يادآورى آن به عاقبت مكذّبان در دنيا و آخرت درمان شود، تا نفس آدمى حالت خشوع پيدا كند و در مقابل حق سر تعظيم فرود آورد. سپس آيه يادآورى مى‌كند در اين حقايق براى صاحبان بصيرت است. آيا آن عبرت چيست و چگونه انسان مى‌تواند از آن بهره‌مند شود؟

عبرت، به عنوان مثال، انتقال از دليل به معناى آن است، و از ديدن ظاهر فقر به اسباب اجتماعى آن.

كسانى كه بينش و بصيرت ندارند، به ظواهر بسنده مى‌كنند و از آن به حقايق راه نمى‌يابند، پس هنگامى كه چنين شخص نمود فقر را در جامعه‌اى ببيند، از آن به اين استدلال نمى‌كند كه سبب آن وجود طبقه خاصى در اجتماع يا واپس ماندگى فكرى و صنعتى و ... و ... است.

اما كسانى كه چشم و دل بينا دارند، تنها به ظاهر نگاه نمى‌كنند، بلكه به سببهايى مى‌نگرند كه از خلال ظواهر مى‌توان ديد، و اين عمل به نام «عبور» يا عبرت يعنى انتقال از روى پل ظاهرى و رسيدن به كرانه حقيقت است.

نمود پيروزى مؤمنان به حق پيوسته حكايت از وجود سببى در وراى آن است، و آن اين كه بزرگى فروختن به حق مايه خوارى حاضر در اين دنيا است، و اين اكتشاف مخصوص كسى است كه بصيرت دارد، اما آن كس كه چشم را از ديدن حقيقت فرومى‌بندد، حتّى خورشيد ممكن است بر او پوشيده بماند.

/ 520

[سوره آل‌عمران (3): آيات 14 تا 20]

زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنِينَ وَ الْقَناطِيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِكَ مَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ (14) قُلْ أَ أُنَبِّئُكُمْ بِخَيْرٍ مِنْ ذلِكُمْ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ (15) الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا إِنَّنا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ قِنا عَذابَ النَّارِ (16) الصَّابِرِينَ وَ الصَّادِقِينَ وَ الْقانِتِينَ وَ الْمُنْفِقِينَ وَ الْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْأَسْحارِ (17) شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ الْمَلائِكَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (18)

إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِآياتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ (19) فَإِنْ حَاجُّوكَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلَّهِ وَ مَنِ اتَّبَعَنِ وَ قُلْ لِلَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ وَ الْأُمِّيِّينَ أَ أَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُوا فَقَدِ اهْتَدَوْا وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْكَ الْبَلاغُ وَ اللَّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ (20)