خدا فرمان داد كه محور بحث در اين شب ايمان به خدا و فراموش كردن قوميتها و نژادها بوده باشد.

«وَ اذْكُرُوهُ كَما هَداكُمْ وَ إِنْ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّالِّينَ‌- و خدا را از اين كه شما را هدايت كرد يا كنيد، در صورتى كه پيش از آن از گمراهان بوديد.» مقايسه حالت عقب ماندگى قديمى امت و فساد جاهلى با حالت پيشرفته كنونى/ 354 در سايه رسالت تازه اسلام، سبب تقويت ايمان به رسالت مى‌شود و آن را با كمال نيرو به پاسدارى از آن برمى‌انگيزد.

قرآن به ما فرمان مى‌دهد كه رسالت خدايى را كه بر اثر آن هدايت يافتيم به ياد داشته باشيم، تا در عملى كردن ارزشهاى آن سستى نورزيم، و واقعا به نعمت يگانگى و امنيت و اطمينان و نشاط توجه داشته باشيم، و در نتيجه متوجه نعمتهاى ديگر مى‌شويم كه برخاسته از اين رسالت است، و اگر سخت به آن متمسك نشويم ممكن است استمرار پيدا نكند، بلكه لازم است به پاسدارى از آن بپردازيم، و متوجه باشيم كه اگر در محافظت آن كوشش نكنيم به زودى از ميان خواهد رفت.

بهره‌ورى از خط سير ايمان‌

[199] پس از عرفات، خط سيرى ايمانى آغاز مى‌شود كه قرآن آن را به نام (الافاضة) به سبب شبيه كردن آن به راه افتادن سيل در آن هنگام كه خورشيد به غروب كردن ميل مى‌كند ناميده است، دور آن گروه‌هاى حاجيان آماده رفتن به طرف مشعر الحرام مى‌شوند و اين كار دسته جمعى را همچون سمبلى براى تلاش دسته‌جمعى در راه خدا نشان مى‌دهند، و بر همان راهى سير مى‌كنند كه رسالت خدا معين كرده است بدون آنكه تمايزى ميان طبقات مختلف مسلمانان وجود داشته باشد.

در جاهليت براى بعضى از قبايل در افاضه حق تقدم قائل بودند و اين قبيله پيشاپيش ديگران مى‌ايستاد و از نقطه‌اى نزديكتر از محل ايستادن ديگران به مشعر به‌