در حق ما روا داشته است؟

[164] «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‌- در آفرينش آسمانها و زمين،» با اين عظمت و شكوه و دقت، «وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ- و در پياپى هم آمدن شب و روز،» و آيت رحمت و حكمت و قدرتى كه در آن است،/ 300 «وَ الْفُلْكِ الَّتِي تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِما يَنْفَعُ النَّاسَ‌- و در كشتى كه دريا را مى‌پيمايد و به مردم سود مى‌رساند،» از جابه‌جا كردن مردم و انتقال دادن كالاهاى ايشان به همه جاى زمين، «وَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ ماءٍ فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها- و در آبى كه خدا از آسمان فروفرستاده و زمين را، پس از مرگ آن، با اين آب زنده كرده،» و اين كه چگونه زندگى و جريان دنيا را به صورتى تنظيم كرده است كه آب در آن بخار مى‌شود و به صورت ابرهايى درمى‌آيد كه باد آنها را به هر جا كه نياز به آن است مى‌برد، و آب گوارايى از آن براى نوشيدن جانوران و مردمان و زمين فرومى‌ريزد و به گونه‌هاى مختلف به مردمان سود مى‌رساند، «وَ بَثَّ فِيها مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ- و در آن هر گونه جنبنده را پراكنده ساخت،» كه جان در تن دارد، از مورچه كوچك و كوچكتر از آن گرفته، تا فيل و بزرگتر از آن، و پرندگان و درندگان و ماهيان، و هر يك را به صورتى خاص روزى مى‌رساند و از سودى برخوردار مى‌دارد، كه همه آنها براى هدفى معين آفريده شده‌اند، و اسباب زندگى تا زمانى محدود بر ايشان آماده است، «وَ تَصْرِيفِ الرِّياحِ وَ السَّحابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ‌- و در گرداندن و جابه‌جا كردن بادها، و در ابرى كه ميان آسمان و زمين مسخّر است، آياتى است كه براى گروهى كه خرد خود را به كار اندازند.» اينان كسانى هستند كه از نيروى خردى كه خدا به ايشان ارزانى داشته است به صورت درست بهره‌بردارى مى‌كنند، و به ميانجيگرى اين آيات به رحمت‌