اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 34
القای روح ظلم ستیزی در پیروان
امام باقر (ع) هر چند برای از میان برداشتن حاکمان جائر، به قیام علنی و
جمعآوری نیروی رزمی رو نیاورد؛ زیرا اصولا شرایط را متناسب نمیدید و
یاران کافی در اطراف خویش سراغ نداشت، اما روح ظلم ستیزی و انزجار از
فرمانروایان ستمگر را در کالبد پیروان و اصحاب خویش میدمید. امام باقر
(ع) منکر جهاد و مبارزهی علنی و مسلحانه علیه حکام فاسد نبود، بلکه چنین
اقدامی نیاز به نیروهایی ایثارگر و صادق داشت و امام از چنین یارانی به حد
کافی برخوردار نبود. آن حضرت میفرمود: هرگاه به تعداد اهل بدر - سیصد و سیزده نفر - گرد امام جمع شوند، بر امام واجب میشود که قیام کند و علیه حکومت اقدام نماید. [1] . چه
بسا امام باقر (ع) این بیان را در پاسخ کسانی داده باشد که انتظار داشتند
آن حضرت دست به انقلاب و نهضت مسلحانه بزند، ولی امام به ایشان یادآور شده
که از یاوران لازم برخوردار نیست. با این حال، امام باقر (ع) در راستای
زنده نگاه داشتن اصول سیاسی اسلام، از تقویت روح ظلم ستیزی در اصحاب خود
غافل نبود، و از ابراز انزجار نسبت به والیان و فرمانروایان ناصالح دریغ
نداشت، بلکه با بیانهای مکرر میفرمود: هنگامی که پدرم - علی بن الحسین -
در آستانهی وفات قرار داشت، مرا به سینهی خود چسبانید و به من سفارشهایی
کرد، از آن جمله که: ای فرزندم! از ستم نسبت به بیپناهانی که جز خدا
یاوری ندارد، بپرهیز. [2] . در روایتی دیگر امام میفرماید: ستم در دنیا،
سیاهی و ظلمات در جهان آخرت است. [3] . و نیز میفرماید: هیچ کس نسبت
به دیگری ظلم نمیکند، مگر این که خداوند از ناحیهی جان یا مال او را
مؤاخذه کرده، تقاص مینماید، اما ظلم و گناه میان انسان و خدا، با توبه
بخشیده خواهد شد. [4] . امام (ع) حتی از همگامی با ظالمان و همدلی با ایشان
نهی کرده و میفرماید: شخصی که ستم میکند و کسی که او را یاری میدهد و فردی که در دل از عمل ظالم راضی میباشد، هر سه شریک جرم خواهند بود. [5] .
[~hr~]پی نوشت ها: (1) اذا اجتمع للامام عدة اهل بدر - ثلاث مائة و ثلاثة عشر - وجب علیه القیام و التغییر. بحار 100 / 49. (2) لما حضرت علی بن الحسین (ع) الوفاة، ضمنی الی صدره ثم قال...: یا بنی ایاک و ظلم من لا یجد علیک ناصرا الا الله. بحار 75 / 308. (3) الظلم فی الدنیا هو الظلمات فی الآخرة. بحار 75 / 312. (4) ما من أحد یظلم بمظلمة الا اخذه الله بها فی نفسه او ماله، و اما الظلم الذی بینه و بین الله فاذا تاب غفرله. بحار 75 / 331. (5) العالم بالظلم و المعین له و الراضی به شرکاء ثلاث. بحار 75 / 377. منبع: امام باقر جلوه امامت در افق دانش؛ گروه تاریخ اسلام؛ آستان قدس رضوی چاپ دوم 1375.
اسم الکتاب : دانشنامه امام باقر علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 34