اسم الکتاب : دانشنامه امام حسن علیه السلام المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 423
دانش فراگیر ریحانه زهرا
شکافندهی دانشها امام باقر علیهالسلام فرمود: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: هر
کس دوست دارد به آن ریسمان محکمی که حق تعالی در قرآن فرموده متوسل شود به
گونهای که گسستنی در آن نباشد، باید علی بن ابیطالب علیهالسلام و امام
حسن و امام حسین علیهماالسلام را دوست بدارد، به راستی که خداوند ایشان را
در عرش عظمت و جلال خود دوست میدارد. بحارالأنوار: 43 / 270 ح 31. طبری قدس سره از حضرت جواد الأئمه علیهالسلام نقل کرده است که فرمود: امیرالمؤمنین
علیهالسلام به همراه فرزندش امام مجتبی علیهالسلام و سلمان وارد مسجد
شدند و نشستند، مردم در اطراف آن حضرت جمع شدند. ناگاه مردی با شکل و شمایل
نیکو و ظاهری آراسته وارد شد و بر آن حضرت سلام کرد و نشست. سپس عرض
کرد: ای امیرمؤمنان؛ از شما سه پرسش میکنم، اگر آنها را جواب گفتی میدانم
که مردم گناه نابخشودنی و بزرگی را مرتکب شدند و خود را در دنیا و آخرت به
هلاکت افکندهاند، که دیگری را برگزیدهاند، و اگر جواب نگفتی و پاسخ
مناسب به سؤالات من ندادی میدانم که تو و آنها یکسان هستی. امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمود: از آنچه دلت میخواهد سؤال کن. عرض کرد: أخبرنی عن الرجل اذا نام أین تذهب روحه؟ و عن الرجل کیف یذکر و ینسی؟ و عن الرجل کیف یشبه ولده الأعمام و الأخوال؟ به
من خبر بده که آدمی هنگام خواب روح او کجا میرود؟ و چگونه انسان مطلبی را
به خاطر میآورد و چگونه فراموش مینماید، و چگونه میشود که فرزند گاهی
شبیه عموها و دائیهای خود میشود؟ وقتی آن شخص سؤالاتش تمام شد، امیرالمؤمنین علیهالسلام به فرزندش امام حسن علیهالسلام رو کرد و فرمود: ای ابومحمد؛ تو پاسخ سؤالات این شخص را بگو. امام
حسن علیهالسلام فرمود: اما سؤال اول که گفتی: وقتی شخص میخوابد روح او
کجا میرود؟ پاسخش این است که: روح او به باد، و باد به هوا آویخته میگردد
تا وقتی که آن شخص خود را برای بیدار شدن حرکت دهد، پس اگر خداوند تبارک و
تعالی به برگشتن روح برای صاحب آن اجازه دهد، آن روح باد را و باد هوا را
به سوی خود میکشد، در نتیجه روح برمیگردد و در بدن صاحبش جای میگیرد، و
اگر خداوند تبارک و تعالی به برگشت او اجازه ندهد قضیه برعکس میشود یعنی
هوا باد را و باد آن روح را به سوی خود میکشد و تا هنگام خارج شدن از قبر
به بدن صاحبش بر نمیگردد. و اما سؤال دوم نسبت به یادآوری و فراموشی، جوابش این است: دل
آدمی در میان ظرفی است و بر روی آن روپوشی قرار گرفته است، اگر وقتی
میخواهد مطلبی را به یاد آورد صلوات کاملی بر محمد و آل محمد صلی الله
علیه و آله و سلم بفرستد، پرده از روی آن ظرف کنار میرود، قلب گشوده و به
تعبیری روشن میشود و آن شخص آنچه را فراموش کرده به یاد میآورد، و اگر
صلوات بر محمد و آل محمد علیهمالسلام نفرستد یا صلوات را ناقص یعنی بدون
ذکر «آل محمد علیهمالسلام» بگوید روپوش از روی آن کنار نمیرود، در نتیجه
قلب همان گونه تاریک میماند و فراموشی او برطرف نمیشود. و اما سؤال سوم که از شباهت فرزند به عموها و دائیها پرسیدی پاسخش این است که: وقتی
شخصی با همسرش همبستر میشود اگر قلب او آرام و رگهایش دارای آرامش و بدن
دچار لرزه و اضطراب نباشد آن نطفه داخل رحم قرار میگیرد و فرزند شبیه پدر و
مادرش به دنیا میآید، ولی اگر برخلاف آن، شخص از آرامش قلب و رگها
برخوردار نباشد و بدنش به خاطر ترس و وحشت و یا عارضه دیگر دچار لرزه و
اضطراب باشد نطفه لرزش پیدا میکند و بر بعضی از رگها قرار میگیرد؛ اگر بر
رگی از رگهای عموها قرار گرفت فرزند شبیه عموهایش میشود و اگر بر رگی از
رگهای دائیها قرار گرفت فرزند شبیه دائیهایش میشود. شخص سؤال کننده بعد از از آنکه پاسخ سؤالات خود را شنید عرض کرد: شهادت
میدهم که خدائی جز خداوند یکتا نیست و همواره به آن گواهی میدهم، و
شهادت میدهم که محمد صلی الله علیه و آله و سلم فرستاده او است و پیوسته
به آن گواهی میدهم. بعد اشاره به امیرالمؤمنین علیهالسلام نمود و عرض
کرد: و شهادت میدهم که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بعد از خودش به
تو وصیت کرده و تو جانشین او هستی و براهین او یعنی دلائل روشن او را
آشکار میکنی. سپس اشاره به امام حسن علیهالسلام نمود و عرض کرد: و شهادت
میدهم که تو بعد از پدرت وصی و جانشین او هستی، و همان حجتها و دلائل
روشن او را برپا میداری، و سپس عرض کرد: و شهادت میدهم که حسین بن علی فرزند رشیدت بعد از برادرش حجت الهی است و برای مردم دلیل و برهان ارائه میدهد، و شهادت میدهم که علی بن الحسین برپا دارنده امر حسین است. یعنی بعد از او پرچم هدایت را به دوش دارد. و شهادت میدهم که محمد بن علی بر پا دارندهی امر علی بن الحسین است و ادامه دهندهی راه او است. و شهادت میدهم که جعفر بن محمد برپا دارندهی امر محمد بن علی و فرمانروای بعد از او است. و شهادت میدهم که موسی بن جعفر برپا دارندهی امر جعفر بن محمد و اختیاردار امور بعد از او است. و شهادت میدهم که علی بن موسی برپا دارندهی امر موسی بن جعفر و رهبر مردمان بعد از او است. و شهادت میدهم که محمد بن علی برپا دارندهی امر علی بن موسی و پیشوای جن و انس بعد از او است. و شهادت میدهم که علی بن محمد برپا دارندهی امر محمد بن علی و زمامدار امور بعد از او است. و شهادت میدهم که حسن بن علی برپا دارندهی امر علی بن محمد و هدایتگر شیعیان بعد از او است. و أشهد أن رجلا من ولد الحسن بن علی لا یسمی و لا یکنی حتی یظهر أمره، فیملاها قسطا و عدلا کما ملئت جورا. و
شهادت میدهم که آخرین امام، مردی از فرزندان حسین بن علی است، نام اصلی
او و کنیهاش را نباید گفت تا آنکه ظهور کند و جهان را پر از عدل و داد
نماید همان طور که از ظلم و ستم پر شده باشد. و بعد از آن عرض کرد: درود و رحمت و برکات الهی بر تو باد ای امیرمؤمنان؛ و از جا برخاست و رفت. امیرالمؤمنین علیهالسلام به امام مجتبی علیهالسلام فرمود: ای ابومحمد؛ به دنبال این شخص برو و ببین کجا میرود؟ امام
حسن علیهالسلام به دنبال او از مسجد خارج شد، وقتی برگشت به امیرالمؤمنین
علیهالسلام عرض کرد: همین که پای خود را از مسجد بیرون گذاشت نفهمیدم چه
شد و به کجا رفت. آن حضرت فرمود: ای ابومحمد؛ آیا او را شناختی؟ عرض کرد: خدا و رسولش و امیرمؤمنان داناترند. امیرالمؤمنین علی علیهالسلام فرمود: او خضر علیهالسلام بود. [1] .