قوله: المستكملة بالحمتين:

حكمت و اقسام آن‌

در تعريف حكمت گفته‌اند:

حكمت عبارتست از علم به ذات و حقيقت اشياء بمقدار طاقتى كه در

ما هست و آنرا به دو قسم تقسيم كرده‌اند:

1- حكمت علميّه (نظريّه).

2- حكمت عمليّه.

منظور از حكمت نظريّه علم به امورى است كه در قدرت و اختيار ما

نمى‌باشند مانند علم به واجب الوجود سبحانه و تعالى و علم به صفات حضرتش.

و مراد از حكمت عمليّه علم باحوال و امورى است كه وجود آنها در

قدرت و اختيار ما باشد مانند علم بمستقلّات عقليّه از قبيل حسن عدل و قبح‌

ظلم.

توضيح‌

نفس انسانى داراى دو قوّه است:

اوّل: قوّه‌ايكه بواسطه آن اشياء و احوال آنها را درك مى‌كند و بآن قوّه‌

نظريّه گويند.

دوّم: قوّه‌اى كه بواسطه آن اشياء را ايجاد مى‌كند و در نتيجه نفس بزيور

فضائل آراسته و از رذائل صفات مبرّا مى‌گردد و بآن قوّه عمليّه گويند.

پس غايت اقصاى ايندو قوّه استكمال قوّه عاقله (نفس) مى‌باشد زيرا

قوّه نظريّه بواسطه تصوّرات و تصديقات موجودات خارج از قدرت انسانى باعث‌

كمال نفس شده و قوّه عمليّه بتوسّط ايجاد موجودات و امور مقدوره نفس را

متحلّى بفضائل و متخلّى از رذائل مى‌نمايد لذا حيات اجتماعى بشر در دنيا در

كمال سعادت و حيات اخرويش نيز در غايت صلاح و نهايت كمال مى‌گردد.