منتشره وقتى جامعشان صورت واحده باشد از صورت كثرت خارج شده و لباس‌

وحدت مى‌پوشند.

و وقتى هم كه فعليّات مادون عقل كلّى را مجتمع بصورت واحده كه‌

همان عقل باشد دانستيم صحيح است كه آنرا جهت وحدت براى عالم فرض‌

كنيم.

ضمير در « اله » به عقل كلّى راجع است.

قوله: و قد كانت النّفوس:

نفس و اقسام آن‌

در تعريف نفس گفته‌اند:

جوهرى است كه مجرّد از مادّه بوده ولى تعلّق و علاقه بآن داشته باشد

مانند روح و بدن و نفوس را دو قسم دانسته‌اند:

1- نفس فكلى.

2- نفس انسانى.

پس نفوس نه مادّى صرف بوده و نه مجرّد محض بلكه حدّ وسط و رابط

بين ايندو مى‌باشند لذا مى‌توان گفت كه نفوس در رساندن اين فائده يعنى عقل‌

محيط باشياء واسطه و رابطه هستند.

قوله: تلك الفائدة و العائدة: مقصود از « فائده » مشار اليها فائده‌اى است‌

كه از عقل محيط ناشى شده و به اشياء و اصل مى‌شود و كلمه « عائده » عبارت‌

ديگرى از « فائده » مى‌باشد.

قوله: و امّا المراد به العاقلة: و ممكنست منظور از عقل در نظم معناى دوّمى‌

يعنى قوّه عاقله كه فصل حقيقى است باشد و شأن آن در انسان اينستكه انسان را

از مشاركات در حيوانيّت جدا مى‌نمايد.