انفسهم‌ ( سوره بقره آيه 109)

9- جاهاى خالى را با كلمات مناسبى كه ذيلا درج مى‌شوند پر كنيد:

خشية اللّه، اصلاحا، احتراما، خوفا، رغبة، حبّا، اكراما.

الف: امسكت زيدا ... من فراره‌

ب: وقف النّاس ... العالم‌

ج: جئت ... للعلم‌

د: اعتريت ... فى العلم‌

ه: ادّبت عمرا ... له‌

و: زيّنت المدينة ... للقادم‌

ز: تركت المنكر ...

10- دو عبارت زير را تركيب كرده و اعراب كلمات آنها را بگوئيد:

الف: و اذكر ربّك كثيرا و سبّح بالعشى و الابكار ( سوره آل عمران آيه 41)

ب:

انّما وضعت الزكوة قوتا للفقراء و توفيرا لاموالكم‌

( وسائل الشيعه ج 6 ص 4)

جواب‌

1- مفعول فيه عبارت است از زمان و مكانى كه فعل در آن واقع مى‌شود و به آن ظرف نيز مى‌گويند.

2- مفعول فيه بر دو قسم است: ظرف مبهم و ظرف محدود و معيّن‌

ظرف مبهم آن است كه حدّ معيّن و معلومى نداشته باشد مانند دهر (روزگار) حين (وقت)، خلف (پشت)، امام (جلو).

ظرف محدود آن است كه داراى حدّ معيّن و معلومى باشد مانند: يوم (روز) ليل (شب)، الدار (خانه)، السّوق (بازار).

3- مفعول له عبارت است از آنچه فعل بخاطرش واقع مى‌شود و آن بر دو قسم است: تحصيلى و حصولى: مفعول له تحصيلى آن است كه حاصل نبوده و فعل صرفا بخاطر ايجاد آن صورت گرفته مانند: ضربته تأديبا (او را زدم به منظور ادب‌