6- دو جمله زير را تركيب كرده و اعراب كلماتشان را بيان كنيد:
الف:
«وكذلك جعلناكم أمّة وسطا لتكونوا شهداء على النّاس و يكون الرّسول
عليكم شهيدا ...» ( ألبقرة: 2- 143)
ب: و اذا بشّر احدهم بالانثى ظلّ وجهه مسودّا و هو كظيم ( سوره نمل آيه 58)
جواب
1- افعال ناقصه افعالى هستند كه وضع شدهاند تا فاعل را بر صفتى غير صفت
مصدرشان تقرير و تثبيت كنند، اين افعال بر جمله اسميه داخل شده تا حكم معناى خود
را به نسبت واقع در جمله اعطاء كند در نتيجه جزء اوّل جمله (مبتداء) را رفع داده و
جزء ثانى (خبر) را نصب مىدهد چنانچه گوئى: كان زيد قائما.
2- « كان »
بر سه قسم است: ناقصه، تامّه، زائده
« كان »
ناقصه دلالت مىكند بر ثبوت خبرش براى فاعلش در زمان گذشته اعم از
آنكه بطور دائم بوده مانند: كان الله عليما حكيما يا به نحو انقطاع باشد مثل:
كان زيد شابّا.
« كان »
تامّه آن است كه به معناى « ثبت » و « حصل » باشد مانند: كان القتال (جنگ واقع شد) (كان»
زائده آن است كه بواسطهاش معنا تغيير نكند همچون « كان » در قول شاعر: