اسم الکتاب : بیان المراد؛ شرح فارسی بر اصول الفقه المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 53
ولى اسم وضع شده تا در معناى مستقلّى كه براى آنها ملاحظه شده است
استعمال شوند.
مثلا مفهوم (ابتداء) معناى واحدى است كه براى آن دو لفظ وضع شده:
1- لفظ « الابتداء » .
2- كلمه « من » .
لفظ اوّل يعنى « الابتداء »
براى معناى مزبور جعل شده تا وقتى كه اينمعنا را مستقلّ در نظر مىگيرند لفظ مذكور
را در آن بكار ببرند مثل اينكه گفته مىشود:
ابتداء السّير كان سريعا. (آغاز سير بسرعت و با عجله بود).
ولى لفظ دوّم يعنى « من » را در قبال معناى ياد شده قرار دادهاند تا در
هنگامى كه آنرا غير مستقل ملاحظه مىنمايند اين لفظ را در آن بكار ببرند مثل اينكه
گفته مىشود:
سرت من النّجف (گرديدم و سير نمودم از ابتداء نجف اشرف).
پس حاصل فرق بين معانى اسمى و حرفى اينستكه:
مستعمل در وقت استعمال حرف را آلت براى غير در نظر گرفته و بدين
ترتيب آن را بطور غير مستقلّ بكار مىبرد ولى اسم را مستقلّ و فى نفسه در نظر
مىگيرد.
پس معنا در هردو متّحد بوده و فرقشان در وضع تنها از نظر غايت
استعمال مىباشد.
مصنّف (ره) مىفرمايد:
و لازمه اينقول آنستكه وضع و موضوعله در حروف هردو عام باشد.
اينقول منسوب است به مرحوم شيخ الرّضى معروف به نجم الائمّه و صاحب
كفايه قدّس سرّه نيز آن را اختيار فرموده است.
بيان مراد
مرحوم مصنّف در اينمقام بصدد ذكر مثال براى قسم سوّم از وضع بوده و
براى آن حروف و ملحقات بآن يعنى مبهمات همچون اسماء اشاره، موصولات،
اسم الکتاب : بیان المراد؛ شرح فارسی بر اصول الفقه المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 53