فقولنا: « اضرب » ، يدلّ على النّسبة الطّلبيّة بين الضّرب و المتكلّم و المخاطب و معنى ذلك جعل « الضّرب » على عهدة المخاطب و بعثه نحوه و تحريكه اليه و جعل الدّاعى فى نفسه للفعل.

ترجمه:

مبحث دوّم صيغه امر

و در اين مبحث مسائلى مورد بحث و گفتگو قرار مى‌گيرد:

مسئله اوّل معناى صيغه امر

صيغه و هيئت امر همچون صيغه « افعل » و آنچه شبيه بآن است همچون فعل مضارع مجزوم به لام امر كه از آن به امر غائب تعبير مى‌كنند در موارد بسيارى استعمال مى‌شوند:

از جمله: در مورد بعث و لزوم مانند فرموده حقتعالى:

اقيموا الصّلوة يا اوفوا بالعقود.

و از جمله: در مورد تهديد نظير آيه شريفه: اعملوا ما شئتم.

و از جمله: در مورد تعجيز مثل آيه شريفه: فأتوا بسورة من مثله.

و غير اين از معانى ديگر همچون تسخير و انذار و ترجّى و تمنّى و امثال اينها.

ولى ظاهرا صيغه و هيئت در تمام اين موارد تنها در يك معنا استعمال گرديده كه آن هيچيك از معانى نامبرده نمى‌باشد و دليل ما بر اين مدّعا آنستكه:

هيئت و صيغه امر نظير « افعل » مانند هيآت ديگر براى افاده نسبت خاصّى وضع شده‌اند نه معانى مستقلّ همانطوريكه حروف نيز در قبال معانى نسبى كه بمعانى اضافى و ربطى معروفند جعل گرديده‌اند.

بنابراين صحيح نيست از هيئت « افعل » مفهوم معانى مذكوره كه معانى اسمى و مستقلّ هستند اراده گردد.