خير: اسم تفصيل و در اصل « اخير » بوده، مضاف و حال است از « ربّى ».

مالك: مضاف اليه براى خير. و جمله « قال محمّد هو ابن مالك» جمله مستأنفه نحوى است و محلّى از اعراب ندارد و جمله « احمد ربّى اللّه خير مالك» جمله محكيّه است يعنى مفعول براى « قال » مى‌باشد.

ترجمه: محمّد كه فرزند مالك است چنين مى‌گويد:

مى‌ستايم پروردگارم يعنى ذات واجب الوجود را در حاليكه بهترين دارندگان مى‌باشد.

شرح عربى:

هذا كتاب سيوطى‌

بسم اللّه الرّحمن الرّحيم‌

احمدك اللّهمّ على نعمك و آلائك، و اصلّى و اسلّم على محمّد خاتم انبيائك، و على آله و اصحابه و التّابعين الى يوم لقائك.

ترجمه و شرح:

شرح خطبه كتاب‌

كتاب سيوطى‌

بنام خداوند بخشنده مهربان‌

بار خدايا تو را مى‌ستايم بربخشش ظاهرى و باطنيت، و درود قلبى و زبانى مى‌فرستم برحضرت محمّد (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) كه آخرين پيامبرانت مى‌باشد، و نيز درود قلبى و زبانى ما برذرّيّه و اولاد پيامبرت و اصحاب و ياران و تابعين حضرتش تا روزيكه با تو ملاقات كنيم.

قوله: اللّهمّ: اصل آن « يا اللّه» بوده، سپس كلمه « يا » را حذف كرده و بجاى آن ميم مشدّد در آخرش اضافه كردند « اللّهمّ » شد.

قوله: على نعمك: كلمه « نعم » بكسر نون و فتح عين جمع « نعمت » و آن‌