وجه تراخى رتبه حرف‌از اسم و فعل‌

امّا وجه تراخى و مؤخّر بودن رتبه حرف از اسم و فعل اينستكه:

اركان و اجزاء عمده كلام يا اسم بوده و يا فعل و از حرف بعنوان اجزاء زيادى و غير ركنى استفاده مى‌كنند.

توضيح و شرح‌

اجزائيكه كلام را تشكيل مى‌دهند بردو قسم هستند:

1- اجزاء اصلى و عمده.

2- اجزاء فرعى و فضله.

عمده عبارتست از چهار جزء باين شرح:

مبتداء، خبر، فاعل، نائب فاعل.

و مقصود از « عمده » آنستكه كلام در تحقّقش محتاج بآن بوده و مستحيل است بدون آن تحقّق يابد.

و در مقابل فضله است و مقصود از آن كلماتى است كه كلام در تحقّق و تكوّنش نيازى بآنها ندارد همچون:

مفاعيل، حال، تميز.

و گاهى برآنچه زائد براصل مراد باشد اطلاق مى‌نمايند و زمانى آنرا برمعانى اضافى و ربطى همچون حروف نسبت دهند.

و بهرتقدير حروف هميشه بعنوان فضله و معناى ربطى مورد استفاده قرار گرفته ولى اسماء و افعال اينطور نيستند از اينرو از نظر رتبه داراى شرافت بوده فلذا مصنّف حرف را با كلمه « ثمّ » كه مفيد دنائت مرتبه و تراخى رتبه است بآنها عطف كرد.