قوله: يرى انّه خبر مقدّم: ضمير در « انّه » به « بحسبك » راجع است.

قوله: و الثّالث يخرج اسماء الافعال: مقصود از « الثّالث » مخبرا عنه مى‌باشد.

قوله: و بكونه رافعا لمكتفى به: ضمير در « بكونه » به مبتداء وصفى راجع است.

قوله: فنزّل المثال على هذا الحدّ: يعنى مثال مصنّف در متن را كه گفته « زيد عاذر» برتعريفى كه ما براى مبتداء اسمى آورديم تنزيل نموده و منطبق بساز.

قوله: لانطباق الحدّ عليه: ضمير در « عليه » به مثال در متن راجع است.

متن: «114»

تجزيه و تركيب‌

اوّل: مبتداء

مبتداء: خبر

واو: عاطفه‌

الثّانى: مبتداء

فاعل: خبر

اغنى: صفت است براى « فاعل »

فى: حرف جار و مجرورش « قولك » است و جمله « أسار ذان» مقول قول مى‌باشد.

ترجمه:

و كلمه اوّل مبتداء و دوّمى فاعلى است كه در مثال « أسار ذان» مبتداء را از خبر بى‌نياز مى‌نمايد.

شرح عربى:

و اوّل مبتدء و الثّانى فاعل، او نائب عنه، اغنى، المبتداء عن الخبر، فى، كلّ وصف اعتمد على استفهام و رفع ظاهرا او مضمرا بارزا نحو، اسار ذان.