اين نظريّه بعقيده ما صحيح است و دليل ما براين مدّعا آنستكه اگر « الف و لام» حرف مى‌بود نمى‌بايد مرجع ضمير واقع شود و حال آنكه در اين عبارت كه از اهل لسان نقل شده ضمير بآن راجع مى‌باشد:

قد افلح المتّقى ربّه: يعنى كسيكه از مخالفت پروردگارش اجتناب مى‌نمايد رستگار گرديد.

شاهد در « الف و لام» داخل بر « المتّقى » است كه اسم مى‌باشد زيرا ضمير در « ربّه » بآن راجع است.

مازنى نحوى گويد:

« ال » موصول حرفى است.

شارح گويد:

اين رأى مردود است زيرا اگر چنين مى‌بود بايد با مدخولش بمصدر تأويل برده مى‌شد در حاليكه چنين نيست.

اخفش گويد:

« ال » حرف تعريف است نه اسم.

قوله: و تأتى للعالم و غيره: ضمير در « تأتى » به « ال » و در « غيره » به عالم عود مى‌كند.

قوله: على السّواء: يعنى اينطور نيست كه در يكى اصل بوده و در ديگرى فرع بلكه نسبت به عاقل و غير عاقل متساوى است.

قوله: كما يفهم من عباراتهم: ضمير نائب فاعلى در « يفهم » به « تأتى على السّواء» راجع است و ضمير در « عباراتهم » به ادباء برمى‌گردد.

قوله: و فهم من كلامه: يعنى از كلام مصنّف.

قوله: و هو كذلك: يعنى اسم بودن (ال) صحيح است.

قوله: بدليل عود الضّمير عليها: ضمير در « عليها » به (ال) راجع است.

قوله: و ردّ بانّه لو كان كذلك: ضمير نائب فاعلى در « ردّ » به گفته مازنى راجع بوده و ضمير در « بأنه » به « ال » برگشته و مقصود از « كذلك » حرف‌