المثنّى: مفعول براى « ارفع ».

و: عاطف.

كلا: معطوف به مثنّى.

اذا: ظرفيّه.

بمضمر: جارّ و مجرور، متعلّق است به « وصلا ».

مضافا:: حال است از « كلا ».

وصلا: بصيغه مجهول، الفش اطلاقى است و ضمير در آن به « كلا » راجع است.

ترجمه:

تثنيه و لفظ « كلا » را به الف رفع بده بشرطى كه به ضمير اضافه شده باشد.

شرح عربى:

بالالف ارفع المثنّى، و هو كما يؤخذ من التّسهيل، الاسم الدّال على شيئين متّفقى اللّفظ بزيادة الف او ياء و نون مكسورة فى آخره نحو: قال رجلان.

فخرج نحو زيد و القمران و كلا و كلتا و اثنان و اثنتان، لعدم دلالة الاوّل على شيئين و اتّفاق لفظ مدلول الثّانى و الزّيادة فى الباقى.

و ارفع بها ايضا، كلا، و هو اسم مفرد عند البصريّين، يطلق على اثنين مذكّرين.

و انّما يرفع بها اذا بمضمر حالكونه مضافا له وصلا، نحو جائنى الرّجلان كلاهما.

و ان لم يضف الى مضمر بل الى الظّاهر فهو كالمقصور فى تقدير اعرابه على آخره و هو الالف نحو: جائنى كلا الرّجلين.