بتثليث الفاء مع تخفيف الميم منقوصا، او مقصورا، و مع تشديده، و

اتباعها الميم فى الحركات كما فعل بعينى « امرء » و « ابنم ».

و انّما يعرب بهذا الاعراب حيث الميم منه بانا، اى ذهب بخلاف ما اذا لم يذهب منه فانّه يعرب بالحركات عليه.

ترجمه و شرح:

مبحث اعراب نيابى (اعراب بحروف)

مصنّف گويد:

اسمائى را كه مى‌شمرم رفعشان را بواو و نصبشان را به الف و جرّشان را بياء بده.

و از جمله اين اسماء كلمه « ذو » بوده بشرط آنكه معناى صاحب را داشته باشد.

شارح گويد:

مشار اليه « ذاك » اسماء موصوفه مى‌باشد.

بعد مى‌افزايد:

مصنّف كلمه « ذو » را برساير اسماء مقدّم داشت و جهتش آنستكه اين اعراب يعنى اعراب نيابى در آن لازم و دائمى است بخلاف كلمات ديگر.

ولى همانطوريكه مصنّف تذكّر داده در صورتى « ذو » اعراب نيابى مى‌پذيرد كه معناى صحبت و صاحب بودن را اظهار و آشكار كند يعنى باين معنا بيايد.

و اين قيد را مصنّف باين منظور آورد كه از « ذو » بمعناى « الّذى » احتراز نمايد چه آنكه « ذو » بمعناى « الّذى » مبنى است.