بحث سوّم حمل مطلق بر مقيّد

در موردى كه مطلق و مقيّدى وارد شوند يا در اثبات و نفى مختلف بوده يا باهم موافق مى‌باشند.

مثال اوّل همچون: اعتق رقبة و لا تعتق رقبة كافرة.

در اينفرض بدون ترديد مطلق را بايد بر مقيّد حمل نمود و آنرا بقرينه مقيّد، تقييد نمود.

مثال دوّم مانند: اعتق رقبة و اعتق رقبة مؤمنة.

در اينفرض بين ارباب اصول اختلاف است، مشهور گفته‌اند:

مطلق را بايد بر مقيّد حمل نمود و دليلشان اينستكه:

حمل، جمع بين دليلين بوده و الجمع مهما امكن اولى من الترك.

نقد بر دليل مشهور

بر دليل مشهور انتقاد شده و شرح آن چنين است:

جمع بين مطلق و مقيّد منحصر باين نيست كه مطلق را بر مقيّد حمل كنيم، بلكه طريق ديگرى وجود دارد و آن اينستكه، مقيّد را بر استحباب حمل كنيم.

جواب مشهور از انتقاد مذكور

مشهور گفته‌اند:

اين انتقاد صحيح نبوده، بلكه متعيّن است كه مطلق را بر مقيّد حمل كنيم، زيرا حمل مطلق بر مقيّد مستلزم تصرّف در معناى لفظ نبوده بلكه در وجه معنا و