حقّ اينست كه مسائل صرفا همان محمولات مى‌باشند بنابراين محلّى براى اشكال مذكور باقى نميماند .

حاشيه : قال المحقّق الدّوانى فى حاشية المطالع :

المسائل هى المحمولات المثبتة بالدّليل، و فيه نظر، لانّه لا يلائمه ظاهر قول المصنّف « و المسائل هى قضايا كذا و موضوعاتها كذا و محمولاتها كذا » .

و ايضا : فلو كان المسائل نفس المحمولات المنسوبة لوجب عدّ ساير موضوعات المسائل الّتى هى وراء موضوع العلم جزء عليحدة فتدبّر .

ترجمه : سپس مرحوم محشّى ميفرمايد :

و شاهد بر اينكه مسائل مجموع موضوعات و محمولات نبوده بلكه صرفا محمولات هستند مقاله محقّق دوانى است چه آنكه ايشان در حاشيه مطالع ميگويد :

مسائل عبارتند از محمولاتيكه بواسطه دليل ثابت ميشوند .

ولى در اين جواب تأمل و اشكال است چه آنكه با ظاهر كلام مصنّف سازگار نيست زيرا ايشان در شرح مسائل مى‌گويد :

مسائل قضايائى هستند كهدر علوم مطلوب مى‌باشند و موضوعات آنها فلان و محمولاتش فلان مى‌باشد و از ظاهر اينكلام چنين استفاده ميشود كه مسائل مجموع موضوعات و محمولات و نسبت حكميّه مى‌باشند .

و نيز از اين گذشته اگر مسائل صرف محمولات منتسب بموضوعات باشند اشكال ديگرى متوجّه ميشود و آن اينست كه لازم مى‌آيد موضوعات ديگرى كه موضوعات مسائل را تشكيل داده و غير از موضوع علم هستند خود جزء مستقلّى محسوب شوند در حاليكه باين امر نميتوان ملتزم شد .

قوله : فتدبّر :

شايد اشاره باين باشد كه تمام موضوعات مسائل از مصاديق موضوع‌

آثار الباقية في شرح الحاشية، ص