نمودن بر صفت كه صرفا حكم كلّى از آن استفاده ميگردد .

قوله : وصمة :

بضم واو و سكون صاد و فتح ميم بمعناى سستى و عيب است .

متن : و التمثيل بيان مشاركة جزئى لجزئى آخر فى علّة الحكم ليثبت فيه.

ترجمه : مصنّف گويد :

تمثيل عبارتست از بيان اشتراك داشتن جزئى و فردى با فرد ديگر در علّت حكم تا بدين وسيله حكم را در آن نيز اثبات كنند .

حاشيه : قوله : و التمثيل بيان مشاركة جزئى لجزئى آخر فى علّة الحكم ليثبت فيه :

اى ليثبت الحكم فى الجزئى الاوّل .

و بعبارة اخرى : تشبيه جزئى بجزئى فى معنى مشترك بينهما ليثبت فى المشبّه الحكم الثّابت فى المشبّه به المعلّل بذلك المعنى كما يقال : النّبيذ حرام، لانّ الخمر حرام و علّة حرمته الاسكار و هو موجود فى النّبيذ .

آثار الباقية في شرح الحاشية؛ص399

ترجمه :

مبحث تمثيل‌

مرحوم محشّى در ذيل كلام مصنّف يعنى « و التمثيل بيان مشاركة الخ » ميفرمايد :

تمثيل عبارتست از بيان اشتراك جزئى با جزئى ديگر در علّت حكم تا بدين وسيله اثبات حكم در آن جزئى اوّل بنمايند و بعبارت ديگر :

تمثيل عبارتست از تشبيه كردن جزئى به جزئى ديگر در معنائى كه بين آندو مشترك است تا بوسيله آن حكم ثابت در مشبه به را كه علتش همان معنا است در مشبه اثبات نمايند .

چنانچه مى‌گويند :

شراب مسكر حرام است بعلّت اينكه خمر حرام است و علّت‌

آثار الباقية في شرح الحاشية، ص