ترجمه :

قضيه معدوله و اقسام آن‌

مرحوم محشّى در ذيل « من جزء » كه در عبارت متن آمده ميفرمايد :

اجزائيكه حرف سلب را ميتوان بآن ضميمه نمود يا موضوع است و يا محمول و بهر تقدير قضيّه در صورتى كه حرف سلب جزء يكى از اجزائش گردد بآن معدوله گويند .

حال حرف سلب يا جزء موضوع فقط ميشود يا صرفا بمحمول ضميمه ميگردد و يا آنرا بهردو منضمّ مى‌كنند . قضيه در صورت اوّل به معدولة الموضوع موسوم است مانند :

لا انسان حجر است .

و در صورت دوّم معدولة المحمول ميباشد مثل :

انسان لا حجر است .

و در فرض سوّم معدولة الطرفين نام دارد نظير :

لا انسان لا حيوان است .

حاشيه : قوله : معدولة :

لانّ حرف السّلب موضوع لسلب النّسبة، فاذا استعمل لا فى هذا المعنى كان معدولا عن معناه الاصلى فسمّيت القضيّة الّتى هذا الحرف جزء من جزئها معدولة تسمية للكلّ باسم جزئه و القضيّة الّتى لا يكون حرف السّلب جزء من طرفيها تسمّى محصّلة .

ترجمه :

وجه تسميه معدوله و قضيه محصله‌

مرحوم محشّى در ذيل « معدوله » كه در كلام مصنّف آمده ميفرمايند :

آثار الباقية في شرح الحاشية، ص