1- تباين كلّى‌

2- تساوى‌

3- عموم مطلق‌

4- عموم من وجه‌

وجه تحقّق نسبتچهارگانهبين دو كلّى‌

جهت تحقق اين نسبت اينستكه : دو كلّى يا هيچيك بر فردى از افراد ديگرى اصلا صادق نيست يا صادق مى‌باشد .

در صورت اوّل آندو را متباينان گويند مانند : انسان و حجر

و در فرض دوّم يا بين آندو اساسا صدق كلّى از هيچ طرف نبوده يا مى‌باشد .

در صورت اوّل آندو را اعم و اخص من وجه گويند، مانند : حيوان و ابيض .

و در فرض دوّم يا صدق كلّى از هردو طرف است يا از يك جانب مى‌باشد .

در صورت اوّل آندو را متساويان گفته مانند : انسان و ناطق .

و در فرض دوّم آنها را اعم و اخص مطلق خوانند مانند حيوان و انسان .

نتيجه نسبتچهارگانه‌

نتيجه اين نسبت اينست كه دو كلّى متساوى مرجعشان به دو قضيّه موجبه كليّه است مانند : چنانچه مى‌گوئيم : كل انسان ناطق، و كل ناطق انسان .

و مرجع دو كلّى متباين به دو سالبه كليّه است مثلا ميگوئيم :

آثار الباقية في شرح الحاشية، ص