اسم الکتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب اول مغنی المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 72
يعنى: آيا شما بهترين كسانيكه بر مركبهاى راهوار سوار مىشوند
نيستيد و نيز بخشندهترين مردمان از حيث كف دست نمىباشيد.
مدح مىباشد بلكه برخى گفتهاند اين بيت عالىترين اشعارى است كه عرب
در مدح ديگرى سروده است درحاليكه اگر همزه در آن بمعناى استفهام حقيقى باشد اصلا
مدح نبوده چه رسد باينكه عالىترين مراتب مدح محسوب شود.
شرح
قوله: و هذه تقتضى انّ ما بعدها: ضميرهاى مؤنث به همزهاى كه
بمعناى انكار ابطالى است راجع مىباشند.
قوله: و انّ مدعيه: يعنى مدّعى وقوع ما بعد.
قوله: افاصفاكم ربّكم الخ : آيه (40) از سوره اسراء.
تجزيه و تركيب
همزه: حرف استفهام، غير عامل، مبنى.
فاء: حرف عاطف.
اصفى: فعل ماضى، مفرد، مذكر، غائب، از باب افعال، معلوم، متعدى.
كم: ضمير متصل، منصوب، مفعول براى « اصفى » .
ربّكم: مضاف و مضافاليه، فاعل براى « اصفاكم » .
باء: بمعناى سببيت، حرف جار، عامل، مبنى.
البنين: مجرور به « باء » ، متعلق به « اصفاكم » ، ظرف لغو.
واو: عاطفه.
اتّخذ: فعل، ماضى، مفرد، مذكر، غائب، از باب افتعال، متعدى و ضمير
مستتر در آن فاعلش مىباشد.
من: حرف جارّ، عامل، مبنى.
اسم الکتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب اول مغنی المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 72