ام: متصله، حرف عطف.

نساء: معطوف است به « قوم » .

قوله: او تتقدم عليها: ضمير در « عليها » به ام راجع است.

قوله: يطلب بها و بام: ضمير در « بها » به همزه راجع است.

قوله: و انّما سميّت: ضمير نائب فاعلى در « سميّت » به ام راجع است.

قوله: لانّ ما قبلها و ما بعدها: ضمائر مؤنث به ام راجعند.

قوله: و تسمى ايضا معادلة: ضمير نائب فاعلى در « تسّمى » به ام راجع است.

قوله: لمعادلتها: يعنى لمعادلة ام.

قوله: فى انوع الاوّل: مقصود از آن كلمه « ام » است كه پيش از آن همزه تسويه آمده باشد.

قوله: فى النوع الثانى: مراد از آن كلمه « ام » است كه قبل از آن همزه استفهام آمده باشد.

متن: و يفترق النوعان من أربعة أوجه:

أولها و ثانيها: أن الواقعة بعد همزة التسوية لا تستحق جوابا؛ لأن المعنى معها ليس على الاستفهام، و أن الكلام معها قابل للتصديق و التكذيب لأنه خبر، و ليست تلك كذلك، لأن الاستفهام معها على حقيقتة.

و الثالث و الرابع: أن الواقعة بعد همزة التسوية لا تقع إلا بين جملتين، و لا تكون الجملتان معها إلا في تأويل المفردين، و تكونان فعليتين كما تقدم، و اسميتين كقوله:

و مختلفتين نحو: (سواء عليكم أدعوتموهم أم أنتم صامتون) و « ام »