جمله متعرضه مى‌باشد.

3- اذ

معناى سوّم عبارتست از « اذ » چنانچه اينمعنا از برخى ادباء در ذيل « ان » مكسوره قبلا نقل گرديد و همين معنا را بعضى از اهل ادب در ذيل فرموده حقتعالى كه ذيلا نقل مى‌گردد قائل شده‌اند:

بل عجبوا ان جائهم منذر منهم‌ ( بلكه تعجّب كردند زمانيكه ترساننده‌اى از ايشان نزدشان آمد) و نيز در آيه شريفه:

يخرجون الرّسول و ايّاكم ان تومنوا ( بيرون مى‌كنند رسول و شما را زمانيكه باو گرويديد).

و همچنين در قول شاعر:

أتغضب ان اذنا قتيبه حزتا الخ.

ولى حق اينستكه « ان » در تمام اين امثله و عبارات مصدريّه بوده و قبل از آن لام علّت مقدّر است.

4- لئلّا

معناى چهارم عبارتست از اينكه « ان » بمعناى « لئلّا » باشد.

اينمعنا را بعضى در ذيل آيه شريفه‌اى كه ذيلا نقل مى‌شود قائل شده‌اند:

يبيّن اللّه لكم ان تضلّوا ( آشكار و بيان مى‌كند براى شما خداوند تا گمراه نشويد).

و نيز لفظ « ان » در قول عمرو بن كلثوم تغلبى را بر همين معنا حمل كرده‌اند:

يعنى: فرود آمديد شما منزل نزديكى را مانند منزل ميهمانها پس تعجيل نموديم در كشتن شما تا شما ما را نكشيد.

ولى حق اينستكه « ان » در آيه شريفه و بيت مصدريّه بوده و اصل آن در آيه: