اسم الکتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب اول مغنی المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 231
مجيىء را تأكيد مىنمايد ولى در قصّه ابراهيم چنين است زيرا جواب در
اين آيه همچون جواب در آيه اوّلى نيست.
شلوبين مىگويد:
در مثال: جئت ان اعطى (آمدم براى اعطاء نمودن).
چون « ان » براى افاده سبب است لاجرم در آيهاى كه قصد
لوط را بيان مىكند مفيد اينمعنا است كه اسائه بخاطر آمدن بوده و بدنبال آن صورت
گرفته است و همچنين در قول اهل لسان كه مىگويند:
اما و اللّه ان لو فعلت لفعلت (آگاه باش بخدا قسم اگر انجام دهى
انجام ميدهم) لفظ « ان » ما بعد « لو » را تأكيد مىكند و كلمه ما بعد « لو » سبب است در جواب سپس ابو حيان بعد از نقل كلام زمخشرى و شلوبين
گفته است:
آنچه را كه ايندو ذكر كردهاند از نظر بزرگان علم نحو ثابت نبوده و
ايشان بآن آگاهى ندارند.
پايان كلام ابو حيّان
مقاله مصنّف و نقل كلام زمخشرى
مصنّف مىگويد:
آنچه ما در كلام زمخشرى در تفسير سوره عنكبوت ديدهايم آنستكه وى
صريحا گفته است: « ان » حرف زائدى است كه وجود دو فعل را تأكيد كرده و
اينحال را كه يكى بعد از ديگرى در دو وقت متجاوز بدون اينكه بينشان فاصلهاى باشد
را تثبيت نموده گويا هردو فصل در يك جزء از زمان واقع شدهاند پس مثل اينكه گفته
شده:
وقتى لوط حسّ نمود كه فرستادگان آمدهاند ناگهان و بدون هيچ درنگ و
فاصلهاى بدى و ناراحتى او را فراگرفت.
پايان كلام زمخشرى
مصنّف مىگويد:
كلمه « ريث » يعنى بطؤ و كندى و بهرصورت در كلام زمخشرى
نسبت به فرق
اسم الکتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب اول مغنی المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 231