اسم الکتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب اول مغنی المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 172
ان تبرّوا و تتّقوا و تصلحوا بين النّاس ( اينكه برائت جوئيد و خود را پرهيزكار
نشان دهيد و ميان مردم مصلح شويد)، از همين قبيل است فلذا گفته:
ان در موضع رفع بوده و با صلهاش مبتدأ قرار گرفته و خبرش « خير لكم» است كه حذف شده.
برخى ديگر گفتهاند:
تقدير آيه: مخافة ان تبرّوا مىباشد يعنى « ان » با صلهاش در موضع جرّ قرار گرفته تا مضافاليه براى مضاف محذوف
باشد.
بعضى از ادباء گفتهاند:
در آيه شريفه:
فاللّه احق ان تخشوه ( خداوند شايستهتر است از اينكه از او بترسيد).
كلمه « احق » خبر مقدّم است از ما بعدش و جمله مبتدأ و خبر،
خبر است از اسم اللّه سبحانه يعنى از « فاللّه » .
و در آيه شريفه:
و اللّه و رسوله احق ان يرضوه ( خدا و رسولش سزاوارترند كه
ايشان از او راضى باشند) نيز تقدير چنين است يعنى كلمه « احق » خبر مقدم است از « ان يرضوه» و اين جمله مبتدأ و خبر، خبر است براى « و اللّه و رسوله».
مصنّف گويد:
ظاهرا در ايندو آيه اصل: احق بكذا بوده است يعنى در آيه اوّل
مىگوئيم:
فاللّه احق بان تخشوه.
و در آيه دوّم مىگوئيم:
و اللّه و رسوله احق بان ترضوه.
بنابراين « ان » با صلهاش در ايندو آيه محلّا مجرور مىباشند
نه مرفوع بنابر ابتدائيت.
اسم الکتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب اول مغنی المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 172