اسم الکتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب اول مغنی المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 154
و زمانى نيز پس از ماء مصدريه مىآيد همچون قول معلوط قريعى:
ورجّ الفتى للخير ما ان رأيته
على
السّن خيرا لا يزال يزيد
يعنى: و اميدوار نما جوانمرد صاحب سخاوت را به خيرى كه از او بتو
ميرسد ما دامى كه او را مىبينى پيوسته زياد مىكند خوبى را نسبت بتو بواسطه زياد
شدن عمرش.
شاهد در « ان » زائده است كه بعد از ماء مصدريه واقع شده.
و همچنين در پارهاى اوقات بعد از الا استفتاحيه مىآيد همچون قول
شاعر:
الا ان سرى ليلى فبتّ كئيبا
احاذر
ان تناى النّوى بغضوبا
يعنى: آگاه باش كه شب من رفت و آن را بروز آوردم درحاليكه غمگين و
محزون بودم و مىترسم از اينكه قصد و نيت من از غضوب دور شده و بمطلب و هدف خويش
نرسم.
شاهد در « ان » زائده است كه بعد از « الا » قرار گرفته.
و بعضى از اوقات نيز پيش از مدّه انكار قرار مىگيرد چنانچه سيبويه
شنيد كه بمردى گفته شد:
أتخرج ان اخصبت البادية (آيا از باديه خارج ميشوى اگر خشكسالى شود).
آن مرد درحاليكه منكر بود رأيش برخلاف آن باشد اظهار نمود:
أانا انيه (آيا من!؟)
شاهد در « ان » است كه قبل از « ياء » كه حرف انكار است قرار گرفته.
ابن حاجب اينطور پنداشته كه « ان » زائده بعد از لمّا ايجابيّه قرار مىگيرد.
اين گمان سهو و اشتباه است چه آنكه كلمه واقع بعد از « لمّا » ان (بفتح همزه) بوده نه « ان » بكسر همزه.
اسم الکتاب : الکلام الغنی؛ شرح فارسی بر باب اول مغنی المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 154