معانى افعال‌

قبلا گفتيم كه فعل يا ثلاثى است و يا رباعى و هر كدام از اين دو نيز يا مجرد هستند و يا مزيد.

امّا ثلاثى مجرد گفته شد كه بحسب حركت عين الفعل ماضى بر سه قسم است:

فعل، فعل، فعل‌

امّا فعل چه مضارع آن مفتوح العين باشد و چه مكسور العين و چه مضموم العين بلحاظ اينكه اخف و سبكترين افعال است فلذا بمعناى خاصى اختصاص ندارد بلكه هر معنائى را كه افعال ديگر دارا باشند فعل بآن معنا استعمال ميگردد و علّت آنرا چنين گفته‌اند:

لانّ الّلفظ اذا خفّ كثر استعماله و اتّسع التّصرّف فيه.

يعنى براى اينكه لفظ وقتى خفيف و سبك باشد استعمالش زياد و تصرّف در آن وسيع و دامنه‌دار ميباشد.

و معذلك اگر مضارع آن مضموم العين باشد علماء صرف گفته‌اند مغالبه بآن اختصاص دارد و منظور از مغالبه اينست كه اگر فعلى بين دو نفر