در مفاد آيات سه گانه دقت كنيد:

آيه نخست، حاكى است كه قوم او، از او عذاب الهى درخواست كردند.

آيه دوم حاكى است كه عذاب الهى فرا رسيد و همه آنان را نابود كرد.

آيه سوم حاكى است كه حضرت صالح پس از مرگ و نابودى، با آنان چنين سخن گفت: من پيامهاى الهى را رسانيدم ولى شما نصيحت گويان را دوست نمى داريد.

گواه روشن بر اين كه او پس از نابودى با آنان چنين سخن مى گويد دو چيز است:

1. نظم آيات به شكلى كه گفته شد.

2. حرف «فا» در لفظ «فَتَولى» كه دالّ بر ترتيب است يعنى پس از نابودى آنان، از آنها روى برتافت و به آنان چنين گفت:

جمله (وَ لكِنْ لا تُحِبُّونَ الناصِحين) مى رساند كه آنان آنچنان در عناد و شقاوت فرو رفته بودند كه پس از مرگ نيز داراى چنين روحيه بودند كه افراد پند ده و اندرزگو را نيز دوست نمى داشتند.

صريح قرآن اين است كه او با ارواح امت خود به طور جدّى سخن مى گويد و آنان را طرف خطاب قرار مى دهد و از عناد مستمر آنان كه پس از مرگ نيز با آنان همراه بود خبر مى دهد، و مى گويد: هم اكنون نيز ناصحان را دوست نمى داريد.

روشن ترين مصداق تفسير به رأى، اين است كه كسى مفاد آيه را بر زبان حال حمل كرده و بگويد اين نوع خطاب، از قبيل خطابات عاشقان وغزل سرايان است كه، در و ديوار را مورد خطاب قرار مى دهند. يك چنين تفسير جز