كسانى كه اتّفاق بر لزوم مغايرت كرده‌اند در كلامشان ذكرى از تغاير حقيقى و خارجى نيست بلكه آنها مى‌گويند بايد بين ذات و مبدأ مشتق، مغايرت باشد و ما «تغاير» را براى شما معنا مى‌كنيم كه مقصود اين است كه و لو مغايرت مفهومى باشد كفايت مى‌كند و در مورد پروردگار متعال و جمله «اللّه تبارك و تعالى قادر و عالم» بين علم و لفظ اللّه از نظر مفهوم، مغايرت وجود دارد يعنى وقتى شما لفظ جلاله «اللّه» را مى‌شنويد «علم» به ذهنتان خطور نمى‌كند و بالعكس. دو لفظ مذكور، داراى دو معنا هستند و همين مغايرت كافى است و لزومى ندارد كه خارجا بين حقيقت علم و حقيقت ذات هم تغاير واقعى باشد بلكه تغاير مفهومى هم كافى است.

خلاصه پاسخ ما به صاحب فصول: آن مغايرتى كه بين ذات و مبدأ معتبر است، آيا تغاير حقيقى است يا مفهومى هم كفايت مى‌كند؟

اگر مقصودتان تغاير حقيقى باشد، دليلى برآن قائم نشده و اگر مقصودتان مغايرت، و لو مفهومى باشد، در محلّ بحث بين اللّه و عالم، مفهوما تغاير، تحقّق دارد گرچه خارجا مغايرتى نيست بنابراين صفات مذكور با همان حقيقت اوّليّه‌اش بر خداوند اطلاق مى‌شود و هيچ‌گونه مجاز و نقلى هم مطرح نيست.

قوله: «و ان لم نقل بحصول الاتّفاق على عدم اعتباره كما لا يخفى».

ممكن است كه ما در برابر بيان صاحب فصول به اين طريق ادّعاى اتّفاق كنيم كه:

اتّفاق، قائم شده كه اوصاف مذكور، عالم، قادر و ...- درباره خداوند متعال نه به نحو مجاز است و نه به طريق حقيقت ثانويّه بلكه به نحو حقيقت اوّليّه است لذا كشف مى‌كنيم كه آن مغايرتى كه در صدق مشتق، معتبر است، همان تغاير مفهومى است پس از طريق اتّفاق مذكور، كشف مى‌كنيم كه بيش از تغاير مفهومى چيزى اعتبار ندارد و لازم نيست بين ذوات و مبادى صفات، تغاير حقيقى باشد بلكه مغايرت مفهومى كافى است.