اسم الکتاب : إيضاح الكفاية المؤلف : فاضل لنكرانى، محمد الجزء : 1 صفحة : 117
جواب: به خاطر اينكه آن رجل با
حيوان مفترس در شجاعت شباهت دارد.
سؤال: آيا هركجا كه علاقه مشابهت باشد، مىتوان عنوان
اسد را استعمال نمود، فرضا اگر موجودى تنها در قيافه، شباهت به اسد داشته باشد، امّا
هيچ بهرهاى از شجاعت نداشته باشد، مىتوان چنان اطلاقى نمود و آيا عرف با آن استعمال،
موافق است؟
جواب: خير.
از اين مسئله كشف مىكنيم كه همان استعمال- اطلاق
اسد بر رجل شجاع- هم به نحو حقيقت نبوده، زيرا اگر استعمال مذكور به نحو حقيقت بوده،
بايد آن اطلاق در تمام موارد مشابه، شايع و مطّرد باشد لذا اگر اطّرادى در ميان نبوده،
عرف در ساير موارد هم آن استعمال را نمىپسندد و ما كشف مىكنيم كه استعمال مذكور،
مجازى بوده است كه از آن به عدم اطّراد تعبير مىكنيم.
مصنّف «ره» در محلّ بحث، اشكالى مىكنند كه تقريبا
به صورت توضيح و تفصيل است و آن عبارت است از اينكه:
شما كه مىگوئيد اطلاق اسد بر غير رجل شجاع، اطّراد
ندارد و صحيح نيست، چه چيزى را در نظر مىگيريد؟ آيا نوع و كلّى علاقه مشابهت را منظور
مىنمائيد يا مشابهت در شجاعت را؟
اگر كلّى علاقه مشابهت در نظر است، در اين صورت،
حق با شماست اگر موجودى فقط در قيافه با اسد شباهت داشت، در اين صورت، تعبير و اطلاق
اسد بر او صحيح نيست امّا اگر دائره علاقه مشابهت را محدود كرديم و گفتيم منظور، مشابهت
در شجاعت است در اين فرض مىتوانيم اطراد را درست كنيم و هركسى و هر موجودى در شجاعت
به اسد شباهت داشته باشد، مىتوان عنوان اسد را بر او اطلاق نمود و
اسم الکتاب : إيضاح الكفاية المؤلف : فاضل لنكرانى، محمد الجزء : 1 صفحة : 117