اسم الکتاب : مفاهیم علم نحو المؤلف : العصاری، محمود رضا الجزء : 1 صفحة : 77
18 مفعول
به
به عبارات زير دقّت كنيد:
1. « سمعت الخبر؛ خبر را شنيدم».
2. « كتب التلميذ درسا؛ دانشآموز درسى را نوشت».
3. « حفظه علي؛ على آن را حفظ كرد».
در عبارت [1] بعد از « سمعت » كه
فعل و فاعل است، كلمه « الخبر » قرار
گرفته كه به معناى چيز شنيده شده است؛ به عبارت ديگر: شنيدن روى آن واقع شده است.
همچنين در عبارت [2] كلمه « درسا » بيانگر
چيزى است كه نوشتن روى او واقع شده است و در عبارت [3] ضمير « ه » به
چيزى دلالت مىكند كه حفظكردن روى او واقع شده است (حفظ شده). كلمات « الخبر »، « درسا » و « ه » را كه فعل روى آنها واقع شده است، « مفعول به» گويند.
اعراب مفعول به و عامل آن
1. مفعول به،
داراى اعراب نصب است به عبارات بالا دقّت كنيد: كلمه « الخبر » و
« درسا » هردو منصوبند و ضمير « ه » در عبارت [3] به دليل اينكه مبنى است، محلا منصوب است. [1]
2. عامل نصب
مفعول به، فعل متعدّى است. فعل متعدّى فعلى است كه در
[1] . به همين
دليل از ضمير منصوب متصل استفاده شده است (به صفحه 22 مراجعه كنيد).
اسم الکتاب : مفاهیم علم نحو المؤلف : العصاری، محمود رضا الجزء : 1 صفحة : 77