13 جملات اسميه غير ساده: حروف مشبهه بالفعل (1)

در بحث قبل گذشت كه جملات اسميه‌اى كه در ابتداى آنها عاملى ذكر نشده « جملات اسميه ساده» مى‌ناميم. در اين بحث و بحث بعد با جملات اسميه‌اى آشنا مى‌شويم كه پيش از آنها عاملى وجود دارد. اين جملات اسميه را « جملات اسميه غير ساده» مى‌ناميم.

روشن است كه در اين‌گونه جملات، مسند اليه و مسند، مبتدا و خبر نيستند، زيرا شرط وجود مبتدا و خبر در جملات، نبودن عامل لفظى در جملات اسميه است.

به عبارات زير دقّت كنيد:

1. « الصمت حسن؛ سكوت نيكو است»

2. « انّ الصّمت حسن؛ همانا سكوت نيكو است»

در عبارت‌هاى بالا، جمله «1» يك جمله اسميه ساده است، « الصمت » مسند اليه و « حسن » مسند است و به ترتيب، مبتدا و خبر.

امّا در جمله «2»، اگرچه مسند اليه و مسند همان « الصمت » و « حسن » است، ولى عامل « انّ » بر سر آنها وارد شده است و به همين دليل، « الصمت » ديگر مرفوع نيست، بلكه منصوب است و در اصطلاح، ديگر به آن مبتدا گفته نمى‌شود.

حال به دو عبارت ديگر توجّه كنيد:

1. « التلميذ ناجح؛ دانش‌آموز پيروز است».

2. « لعلّ التلميذ ناجح؛ اميد است كه دانش‌آموز پيروز شود».

در عبارت اوّل: « التلميذ » و « ناجح » به ترتيب، مسند اليه و مسند و هم‌چنين به‌