اوّل: مفرد [1]

دوّم: جمله‌

سوّم: شبه جمله‌

توضيح خبر مفرد و جمله:

به مثال‌هاى زير نگاه كنيد:

1. اللّه احد، محمد صلّى اللّه عليه و آله رسولنا، امامنا علي‌

2. اللّه يشهد، انت تعلم نفسي، علي حبّه سعادة

با دقّت در جملات گروه [1] و [2]، متوجّه مى‌شويم كه در گروه 1، « مسند » غير جمله است؛ زيرا معناى مفيدى را نمى‌رساند (احد، رسولنا، علي). اما در گروه دوّم، مسندها جمله‌اند؛ يعنى به تنهايى مطلب مفيدى را به مخاطب منتقل مى‌كنند؛ مثلا « يشهد » به معناى « خدا شهادت مى‌دهد» است كه به تنهايى يك جمله محسوب مى‌شود (هم‌چنين تعلم نفسي، [2] حبّه سعادة [3] ) ، خبر در جملات گروه 1 و جملاتى مانند آن مفرد است و در جملات گروه 2 و جملاتى مانند آن، جمله است.

يك نكته: كه در جملات گروه 2، گوينده به وسيله جمله، مطلبى را به مبتدا نسبت مى‌دهد چون لازم است بين جمله (خبر) و مبتدا ارتباطى وجود داشته باشد، در غير اين صورت عبارت گوينده معناى درستى نخواهد داشت.

براى مثال، عباراتى چون « زيد الشمس طالعة» به دليل آن‌كه رابط در جمله خبر (الشمس طالعة) وجود ندارد، جمله غلط بوده و معناى قابل فهمى ندارد.

در بيشتر اين‌گونه جملات، ارتباط دهنده خبر به مبتدا، ضميرى است كه در جمله خبر وجود و از جهت معنا مطابق با مبتدا است. در مثال‌هاى گروه 2 در جمله اوّل، ضمير « هو » كه در « يشهد » مستتر است و در جمله دوّم، ضمير « انت » كه در « تعلم » مستتر است و در جمله سوّم، ضمير « ه » كه در « حبّه » وجود دارد، مطابق با مبتدا بوده و ارتباط دهنده خبر به مبتداست.

[1] . مفرد در معانى مختلفى به كار رفته است، امّا در اين‌جا منظور از مفرد، خبرى است كه جمله يا شبه جمله نباشد.

[2] . به معناى « تو مى‌شناسى مرا».

[3] . به معناى « دوست داشتن او سعادت است».