مقدمه مؤلّف‌

كتابى كه پيش روست، به پى‌ريزى مباحثى پرداخته كه در ايجاد ارتباط زبان عرب نقش اساسى دارد. بدون شك، مطالب اين كتاب، ريشه در زحمات ديگران دارد، ولى نقطه برجسته و شايد ممتاز آن، در روش طرح بحث‌هاست.

روش معمول كتب ادبى حوزه، حركت از آموزش اجزا به سوى جمله است. مبناى اين روش، به تعريف مرسوم از نحو برمى‌گردد كه به « اعراب » به عنوان ركن اصلى اين علم مى‌نگرد و جايگاهى براى تحليل ساختار جمله باز نمى‌كند. از اين‌رو، شناخت اعراب‌ها و عنوان‌ها نحوى، به موازات ارتباط با اعراب، موضوعيت اصيل پيدا مى‌كنند.

حيثيت « اعراب » به عنوان محور بحث‌ها، دريچه‌اى به سوى تك‌تك موضوعات باز كرده، به محقّق در برخورد با جمله، نگاهى خرد و مناسب با تجزيه ارائه مى‌كند. اين نگاه، ناخودآگاه حتى در كاربرد نحو، يعنى تركيب جمله نيز كشيده شده است.

دانش‌پژوه علم نحو، بدون آن‌كه دفترى به وسعت كل « جمله » به روى خود باز كند، به يادگيرى اجزايى مى‌پردازد كه حيثيتى جز در ارتباط با غير خود ندارند. اين روش، اگرچه در نهايت به آموزش جمله منتهى مى‌شود، ولى وظيفه چينش موضوعات فراگرفته را در قالب جمله، به دانش‌پژوه واگذار مى‌كند.

به لحاظ تجربى، بسيارى از دانش‌پژوهان اين علم، در ايجاد اين ارتباط موفق نبوده‌اند. از اين‌رو، در فضايى بيگانه از ساختمان جمله، سعى در ارتباط از طريق معانى لغات داشته‌اند.