داد و او را قانع كرد كه به تنهايى قادر نيست چنين بناى مهمى بسازد و بايستى معاونان با كفايتى داشته باشد تا بتواند با تكيه بر آنها اين مسؤوليت دشوار را به اتمام برساند و اين‌كه ناگزير بايستى براى اين كار عده‌اى از دانشمندان چه در سرزمينهايى كه به وسيله مغولها اشغال شده‌اند و چه در خارج از اين سرزمينها داوطلبانه گرد هم آيند و در امر ساخت اين بناى عظيم به او كمك كنند.

هلاكو خان با اين پيشنهاد موافقت كرد.[1]

پس از اين بود كه خواجه فرستاده خردمندى را به نام فخر الدين لقمان بن عبد اللّه مراغى، انتخاب كرد و به او مأموريت داد تا در اطراف كشورهاى اسلامى با دانشمندان و علماى اسلامى ملاقات كند و ضمن دلگرم كردن آنها از آنان دعوت به عمل آورد كه به سرزمينهاى خودشان بازگردند. علاوه بر اين اگر در كسى صلاحيت و برجستگى علمى خاصى ديد، با هر مليتى كه باشد، دعوت كند كه به هيأت علمى خواجه بپيوندد.

كار، منظم و دقيق به پايان رسيد. علما و دانشمندان از سرزمينهاى مختلف گردهم آمدند و تحت نظارت خواجه طرح‌هاى از پيش مطالعه شده او را به مرحله اجرا در آوردند. چيزى نگذشت كه كتابخانه‌ها آكنده از كتاب شد. حتى كتابخانه مراغه به تنهايى داراى مجموعه‌اى از كتاب شد كه در كمتر كتابخانه‌اى يافت مى‌شد. مدارس در هر مكانى برپا شد و فرهنگ اسلامى حياتى دوباره گرفت. نفوس مردم مالامال اميد و آرزو گرديد. دعوتگران و راهنمايان به هر

[1]اولين رصدخانه در جهان، رصدخانه ابرخس در يونان است كه قبل از ميلاد تأسيس شد. حدود سه قرن بعد، رصدخانه‌اى در اسكندريه تأسيس شد به نام رصدخانه بطلميوس. اما در عصر اسلامى اولين رصدخانه‌اى كه ساخته شد رصدخانه مأمون در بغداد بود. در اواخر قرن سوم هجرى در شام رصدخانه محمد جابر بستانى ساخته شد و در مصر رصدخانه حاكمى و در بغداد رصدخانه ديگرى ساخته شد.