علوم ديگر نيز چون وسائلى براى رسيدن به معرفت‌الله‌اند، هنگام سنجش ميان خود آنها نيز ملاك شرافت و فضيلت اندازه‌ى كارآئى آنان در درك معرفت الله خواهد بود. چون بخشى از علوم خود مقدمه‌اى براى بدست آمدن بخشى ديگرند، و هركدام آمادگى وصول به علمى را فراهم آرند تا در پايان آن غرض اصلى كه معرفت الله است، بچنگ آيد.

پس هر علمى به مقدار نزديكتر بودنش به معرفت الله فضيلت بيشترى دارد، و ازين راه توان سنجيد كه علم منطق برتر از علم لغت و نحو است، و ازين ديدگاه شناخت نفس برتر از شناخت طبيعت است؛ گواينكه براى سنجش تفاضل علوم ديدگاه ديگرى نيز وجود دارد و آن اندازه‌ى اطمينان به دليل كار گرفته شده در آن علم، و يا برترى موضوع آن است.

و تمامى جهات برترى در معارف الهى متحقق است، چه برترى موضوع در آن خود آشكار است، و برترى دليل در آن از اينكه براهين اين علم براهينى هستند كه اثبات امرى ضرورى و ازلى و مطلق مى‌كنند كه بستگى به زمان يا صفت خاصى ندارد، بخلاف ديگر علوم كه مورد اثبات آنها به‌هرحال داراى قيدى است و لا اقل قيد «وجود موضوع» را دارد. و اما برترى نتيجه، بالاتر از نتيجه‌ى اين علم نتيجه‌اى نتواند بود كه عبارت از خير حقيقى و خير خيرات است و سعادت سعادتها.

فصل [4] توضيح بيشترى در بيان اين مطلب‌

بالاترين و تمام‌ترين لذتها شناخت حق و نظر به وجه كريم اوست، چون لذت تابع ادراك امر لذيذ است و با كم و زيادى آن بيش‌وكم مى‌شود، همچنان كه ادراك نيز با اختلاف مدركات اختلاف پيدا مى‌كند.

آشكار است كه انسان داراى شمارى قوا و وسائل ادراكى است كه هركدام به سوئى كشش دارند، و لذتشان در رسيدن به آن جهت وسوست كه مقتضاى طبع و فطرتشان است. چرا كه چيزى در جهان هستى بيكاره نيست، و